Şüphesiz basketbol hakemleri, spor organizasyonları arasında en zor yönetim şekli ile sorumlu olan kişiler. Öyle ki basketbol oyununda anlık kararlar alınması gerektiği için, kararları bir hayli çabuk uygulamak gerekir. Bir çok el hareketi ve sayısız kurallar da cabasıdır. Peki baş hakemin görevleri nelerdir? Masa hakemi neler yapar?
BAŞ HAKEM NEDİR?
Baş hakem oyunun otoritesidir ve bütün kararları verecek olan kişidir. Bİr basketbol müsabaksında 2 adet orta hakem vardır. Baş hakem ve yardımcı hakem olarak adlandırılırlar. Masa hakemleri de baş hakem ve yardımcısına maç yönetilmesi esnasında yardımcı olurlar.
MASA HAKEMİ NEDİR?
Masa hakemi saha kenarında baş hakem ve yardımcısına gerekli bilgileri veren, maç raporlarını tutan, süreyi ve sayıyı kontrol eden hakemlerdir. Bir basketbol müsabakasında üç adet masa hakemi vardır. Masa hakemlerinin dikkat etmesi gereken en önemli şey dikkatli olmaktır. Özellikle 24 saniye süresini tutan hakemin bir anlık dikkatsizliği maçın gidişatını değiştirebilir.
MASA HAKEMİNİN GÖREVLERİ NELERDİR?
Hakemler, bir dizi idari eylemlerle sorumludurlar. Bunlar, atış süresi, oyun saati, skor, oyun alanı ve oyuncu güvenliği, herhangi bir oyuncuyu eleme... Örneğin, eğer bir oyuncu faul hakkını doldurursa, (FIBA kurallarında 5, NBA kurallarında 6), oyundan diskalifiye edilir.
Bir ihlal oluştuğunda eylem hemen durdurulmalıdır. Bu ihlaller, kuraldışı dripling, oyun sınırlarının dışına çıkılması ve diğer ihlalleri içerir. Hakem düdüğünü çalarak oyunu durdurur ve topu rakip takıma verir.
Bir oyuncu, rakip takımın bir oyuncusunu fiziksel olarak engellediği zaman bu faul olur. Basketbol oyununda fauller kişisel ve teknik faul olarak ikiye ayrılır. Karşı takımın oyuncusunu tutmak, itmek, çelme takmak gibi hareketler kişisel faullerdir. Kişisel fauller de üçe ayrılır. Kasten ve belirgin biçimde yapılmamış faullere olağan fauller denir. Rakip takımın iki oyuncusunun aynı anda birbirine faul yaparsa, karşılıklı faul olur. Bir takımın iki oyuncusunun karşı takımın bir oyuncusuna aynı anda faul yapması da çoklu faul olarak adlandırılır.
Fauller, kenar çizgisinden oyuna sokulmak üzere topun karşı takıma verilmesi ya da karşı takımın serbest atışlar kullanması biçiminde cezalandırılır. Kasıtlı faullerde iki serbest atış hakkı verilir. Serbest atışta top çemberden geçerse, atışı yapan takım bir sayı kazanır. Serbest atışları, faul yapılan kişi kendisi kullanmak zorundadır. İki oyuncunun birbirine aynı anda faul yapması olan çifte faulde, top orta yuvarlaktaki hava atışıyla oyuna sokulur.
Basketbolda yalnızca oyuncular değil saha kenarındaki teknik ekip de faul yapabilir dolayısıyla onlara da ceza verilebilir. Bu yüzden hakemlerin dikkat etmesi gereken çok sayıda kural vardır. Hakemler anında karar vermek durumunda oldukları için geniş ve mükemmel bir görüşe sahip olmalıdır. İki hakemin yanında sayıları, zamanı, 24 saniye saatini tutan masa hakemleri ve saha komiseri bulur. Hakemlerin kararlarını göstermek için kullandıkları bir dizi mimik ve hareket vardır. Birkaç tanesinin aşağıda görebilirsiniz.
HAKEMİN İŞARETLERİ NELERDİR?
Engelleme
Hakem yumruklarını sıkarak beline bastırır, amaç bir oyuncunun diğerini kural dışı bir biçimde engellediğini göstermektedir.
Hücum Faul
Ataktaki oyuncunun kural dışı bir biçimde savunma oyuncusunun üzerine yüklendiğini gösterir.
Hatalı Yürüme
İki kolu döndürme hareketi oyuncunun topu sürmeden hatalı bir şekilde taşıdığını gösterir.
Hava Atışı
İki rakip oyuncu topu paylaşamadığında hakem iki kolunu havaya kaldırır ve baş parmaklarını göstererek hava atışını işaret eder.
2 Sayılık Atış
Sol elin işaret ve orta parmakları uzatıldığında 2 sayılık basket demektir.
