İşte, "Ebû Ümâme kimdir? Ebû Ümâme nerede doğmuştur? Ebû Ümâme ne zaman doğmuştur? Ebû Ümâme nasıl Müslüman olmuştur? Ebû Ümâme nasıl hicret etmiştir? Ebû Ümâme nasıl evlenmiştir? Ebû Ümâme’nin cesareti, Ebû Ümâme‘nin hayatı, Ebû Ümâme’nin vefatı…" sorularının cevapları...

EBU ÜMÂME KİMDİR? NE ZAMAN MÜSLÜMAN OMUŞTUR?

Peygamberimizin, "Sen bendensin, ben de sendenim" şeklindeki iltifatına mazhar olan ve 250 kadar hadis rivayet eden Hz. Ebû Ümâme'nin ne zaman Müslüman olduğu hakkında yeterli bilgi alınamamaktadır. Uhud Savaşına ve Hicretin yedinci yılında yapılan Rıdvan Biatına katıldığı kesindir. Yine kaynaklarımız da Resulullahın onu bazı mühim vazifelere gönderdiği kaydedilmektedir. Resulullahın (a.s.m.) onu kan içen bir kavme gönderdiği, onları İslamiyet’e davet etmesini emrettiği rivayet edilir. Kendisi hâdiseyi şöyle anlatır:

"Yanlarına vardığımda bana da kan ikram ettiler. 'Ben sizi bundan men etmek için geldim' dedim. Beni dinlemediler. Yemek için başka bir şey de vemediler, O gece aç olarak yattım. Gece yabancı birisi bana bir kap dolusu şerbet ikram etti. Ben bunu içtim. Açlığım, susuzluğum gitti. Kalktığımda içlerinden birisinin "Misafire böyle davranılmaz' dediğini duydum. Bana süt getirdiler. Buna ihtiyacım yok dedim ve tok olan karnımı gösterdim. Şaşırdılar. Bu kerâmet karşısında hepsi Müslüman oldu."

EBÛ ÜMÂME’NİN CÖMERTLİĞİ

Ebû Ümâme (r.a.) cömertliğiyle tanınıyordu. Sadaka vermeyi çok severdi. Sırf sadaka vermek için mal kazanırdı. İsteyen hiç kimseyi boş çevirmezdi. Mutlaka bir şey verirdi. Bir gün yine bir dilenci gelmişti. Evde yiyecek yoktu. Ebû Ümâme'nin (r.a) yanında üç dinarı vardı. Birini ona verdi. Sonra bir dilenci daha geldi. Birini de ona verdi. Kalan bir dinarı da biraz sonra gelen dilenciye verdi. Hizmetçisi, "Sen bizi açlıktan öldüreceksin" dedi. Ebû Ümâme sesini çıkarmadı. Sonra da uzandı. Bundan sonrasını hizmetçiden dinleyelim:

 "Öğle vakti yaklaştığında onu uyandırdım. Kalktı, abdest alıp mescide gitti. O gün oruçluydu. Acıyıp, iftarlık bir şeyler hazırladım. Hava kararınca yatağını serdim. Bir de ne göreyim! Yatağının altında üç dinar duruyor. "Vallahi bu her zaman böyle yapıyor' dedim. Biraz sonra eve geldi. İftar sofrasını ve yanan çırayı görünce, 'Bu Allah tarafından bize gelmiş bir ihsandır' dedi. Birlikte yemeğimizi yedik. Biraz sonra, 'Allah senden razı olsun. Senin paran varken bana söylemiyorsun. Yatağın altında bırakılan para her zaman için tehlikelidir dedim. 'Benim bir şeyden haberim yok. Ne parası?" dedi. Yatağı kaldırdım. Üç dinarı görünce sevindi ve Allah'a şükretti."

Ebû Ümâme (r.a) insanlara nasihatta bulunmayı çok severdi. Bunu bir vazife telakki ederdi. Bir defasında birkaç kişi yanına geldi ve kendilerine öğütte bulunmasını ricâ ettiler. Kendisinden duyduklarını başkalarına da anlatmaları şartıyla onlara uzun bir konuşma yaptı. Şöyle diyordu:

"Üç grup insan vardır. Cenab-ı Hak onların ya şehit düşüp Cennete girmeleri, yahut büyük bir sevap ve ganimetle evlerine dönmeleri garantisini vermiştir. Bunlardan biri savaşmak için evinden çıkan kimsedir. Bu kimse eğer şehit düşerse Cennete girer. Şayet sağ kalırsa büyük bir sevap ve ganimetle evine döner. Biri de abdest alıp mescide giden kimsedir. Bu kimse orada ölürse Cennetliktir. Evine dönerse büyük bir sevap ve mânevî ganimetle dönmüş olur. Biri de evine girerken selâm veren kimsedir.”

“Cehennem üzerinde yedi kademeli köprü vardır. Bu kademelerin ortasında mahkeme kurulur. Kul oraya vardığında ona, 'Senin üzerinde ne gibi borçlar var?' diye sorulur. O da 'Benim üzerimde şu var, bu var' diye saymaya başlar. Ona, 'Borçlarını öde' diye emredilir. O, Ey Rabbim, benim verecek bir şeyim yoktur. Borçlarımı nasıl ödeyeyim?' der. Bunun üzerine Cenab-ı Hak meleklere, 'İyiliklerinden alın' diye emreder. Melekler iyiliklerini teker teker alırlar, neticede iyilikleri biter. Bundan sonra meleklere, 'Haksızlık yaptığı kimselerin kötülüklerini alın ona yükleyin' diye emrolunur. Melekler emredileni yaparlar. Bazı kimseler dağlar kadar iyilikle oraya geldikleri halde iyilikleri alına alına tek bir iyilik kalmaz. Ayrıca zulüm ve haksızlık yaptıkları kimselerin kötülükleri sırtına yüklene yüklene kötülükleri dağlar kadar olur. "Yalandan sakının. Çünkü yalan insanı fıska, kötülüğe, fısk da Cehenneme sürükler. Doğruluktan ayrılmayın. Çünkü doğruluk hayra, hayır da kişiyi Cennete götürür.”

"Yemin ederim ki, siz Cahiliye Devri insanlarından daha çok dalalettesiniz. Çünkü Cenab-ı Hak, Allah yolunda harcayacağınız bir dinara karşılık vereceğini vaad ettiği halde siz keselerinizin ağzını sımsıkı bağlıyorsunuz."

Ebû Ümâme (r.a.) verdiği bir vaazında da şöyle diyordu: "Hoşunuza gitsin veya gitmesin her hususta sabredin. Çünkü sabır çok güzel bir huydur. Dünya sizi şaşkına çevirdi. Ezâ ve cefâlarını da size yavaş yavaş içirdi. Zevk ve süsü ile kendini sizlere çekti."

EBÛ ÜMÂME’NİN VEFATI

Ebû Ümâme (r.a.) Hicretin 86. yılında Şam'da vefât etti. Onun Peygamberimizden rivayet ettiği hadislerden bazıları şunlardır:

"Utanmak ve az konuşmak imanın iki şubesi; çirkin ve kaba konuşmak da münâfIklığın iki şubesidir."

"Sevdiğini Allah için seven, sevmediğini de Allah için sevmeyen: verdiğini Allah için veren, vermediğini de Allah için vermeyen kimse tam bir imana sâhip olmuş olur."