Falez nedir? Falezin çeşitleri nelerdir? Falezin özellikleri nelerdir? Falez nasıl oluşur? Falez hangi bölgelerde görülür? Dalga ve akıntı aşınım şekilleri nelerdir? Dış kuvvet nedir?
Falez nedir? Özellikleri nelerdir?
Yüksek bir sahile sürekli olarak çarpan dalgalar, zamanla sahilin deniz yüzeyine yakın taraflarını aşındırır ve çökmesine sebep ölürler. Bu çöküntü bir müddet sahilin oyulmasını önler, sonra dalgalar sahili yeniden yemeye başlar.. Nihayet sahilin gerilemesi bir yerde durur, çünkü artık sahilde, «dalga aşındırması düzlüğü» denen bir düzlük meydana gelmiştir. Falezin diğer adı yalıyar'dır. Dalga oyukları derinleştikçe üzerindeki kütleler kopar ve düşer.
Böylece kıyı boyunca diklikler oluşur. Bu dikliklere falez adı verilir. Falezlerin oluşum sebepleri dalga ve akıntılardır.
Falez, Fransızca falaise dik kayalık sahil anlamına gelmektedir. Türkçe coğrafya literatüründe yalıyar da kullanılmaktadır. Falezler kayaların aşınması ile oluşan yüksek eğimli kıyılardır.
Deniz ve göllerin kenarlarında bulunan ve dalga aşındırmasına bağlı olarak meydana gelmiş bulunan dikliklerdir. Bununla birlikte, deniz ve göllerin kenarlarında görülen bütün diklikler dalga aşındırmasına bağlı olarak meydana gelmemişlerdir. Önce su yüzeyine yakın bir tabaka veya çatlakta meydana gelen oyuk, dalganın çarparak yaptığı aşındırma sonucu giderek büyür.
Falez çeşitleri nelerdir?
Sözde (yalancı) falez: Tektonik hatlara bağlı olarak oluşmuş dalga aşındırması dışında şekillenmiş dikliklere sözde falez veya yalancı falez denilmektedir.
Ölü falez: Fırtınalı zamanlarda bile dalgaların erişemediği, yani iyice gerilemiş ve dalga aşındırmasının etkisi dışında kalmış falezler de bulunmaktadır. Bu falezlere ise ölü falez denilmektedir.
Canlı yalıyar: doğrudan deniz dalgalarının etkisinde kalır. Genellikle, dalgaların alttan oymasıyla bir çentikle aşındırma platformundan ayrılır. Çentiğin üzerindeki şev yerçekimi ve sellenme süreçlerinin etkisiyle biçimlenerek evrim geçirir.
Dalan yalıyar: arada bir aşındırma platformu olmadan süratle deniz suları altına dalar, bu tür yalıyarlar tektonik kökenli bir sarplığın yakın geçmişte sular altında kalmasıyla oluşur.Çift yalıyar: Eteğinde yuvarlanmış ya da kaymış pek büyük yığın, küme, tümsek bulunur.
