İLK ÇAĞDA ANADOLU UYGARLIKLARI
HİTİTLER (ETİLER)
►M.Ö. 2000 yılında Kızılırmak çevresine yerleştiler.
►İlk Çağ’da Anadolu’da kurulan devletler krallıkla yönetilmekteydi. Kralların geniş yetkileri vardı. Hititlerde kral başrahip olarak ayinleri yönetir, başyargıç olarak adaleti uygular, başkomutan olarak orduyu komuta ederdi.
►Hititlerde Tavananna denilen kraliçede yönetimde söz sahibi idi. Kral olmadığı zaman ayinleri yönetirdi. Başkentleri Hattuşaş’dır.
►Hititlerde asillerden oluşan Pankuş Meclisi vardı. Önemli konular bu mecliste görüşülürdü. Kral meclise karşı sorumluydu.
►Hititliler, Suriye için Mısırlılarla 16 yıl savaş yaptılar. Bu savaşlar sonunda tarihte ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması imzalandı (M.Ö. 1280). Hititliler bu antlaşma ile Kuzey Suriye’ye egemen oldular.
►Hititliler Anadolu medeniyetinin temelini oluşturur.
►Anadolu’da demir çağını başlatmışlardır.
►M.Ö. 1800 yıllarında Hititler, Asurlu tüccarlardan öğrendikleri Çivi Yazısını kullanarak, Anadolu da Tarih Çağlarını başlatmışlardır. Anadolu’da ki ilk yazılı belgeler Asurlu tüccarlar tarafından Kayseri Kültepe’ye getirilen tabletlerdir. Hititliler Hiyeroglif (resim) yazısını da kullanmışlardır.
► Hititlerin geçim kaynağı tarım ve hayvancılık idi.
►Halk soysal sınıflara ayrılmıştı. Kral, ailesi ve soylular en geniş yetkilere sahipti. Kölelerin hakları ise yok denecek kadar azdı. Yalnız Hititlerde kölelere bedelini ödeyerek özgürlüklerini elde etmelerine izin verilmiştir.
►Hitit kralları öldükten sonra Tanrıya hesap vereceklerine inandıkları için yaptıkları işleri Anal adı verilen yıllıklara yazdırmışlardır. Böylece ilk tarih yazıcılığı başlamıştır.
►Çok tanrılı din vardır. Bu dönemde Anadolu’ya “Bin Tanrı İli” denidi.
►Frigler, Hitit Devleti’ne son verdiler.
LİDYALILAR
►Bugün ki Küçük Menderes ile Gediz nehri arasındaki bölgeye İlk Çağ’da Lidya denmekteydi. M.Ö. 7. yy’da Frigler yıkılınca bağımsız hale geldiler.
►Lidyalıların başkentleri Sard şehriydi.
►Lidyalılar, başkentleri Sard’dan başlayarak Mezopotamya’da Ninova şehrine kadar uzanan Kral Yolunu yaptılar. Bu yolun güvenliğini sağlayarak tüccarların güvenliğini korudular. Ticaret, Lidyalıların kısa sürede zenginleşmesini sağlamıştır.
►Lidyalılar Fenike Alfabesini kullanmışlardır.
►Lidyalılar tarihte ilk kez altın para kullanmaya başladılar (M.Ö. 700). Bu durum ticarette takas usulünün kalkmasına ticaretin kolaylaşmasına yol açtı.
►Paralı askerleri vardır. Orduya önem vermemeleri çabuk yıkılmalarında etkendir. Lidya Devleti, Pers saldırıları sonunda yıkıldı (M.Ö.546).
FRİGLER
►Hitit Devleti’ni yıkıp Orta ve Batı Anadolu’ya egemen oldular.
►Ankara yakındaki Gordion başkentleridir.
►Frigler tarıma büyük önem verirlerdi. Toprak tanrısı Kibele en büyük tanrı olarak kabul edilirdi. Öküz öldürmenin ve saban kırmanın cezası çok ağırdı.
►Dokumacılık başta Frigler olmak üzere tüm Anadolu uygarlıklarında gelişmişti.
►Frigler, Fenike alfabesini kullanmışlardır
►Frig Krallarına Midas ünvanı verilirdi.
►Frig Devleti, Kimmerlerin saldırıları sonunda yıkıldı.
URARTULAR
►M.Ö. 9. yy’da Van ve çevresinde kurulmuşlardır.
►Başkentleri Tuşpa (Van) dır.
►Tarım ve Hayvancılık gelişmiştir. Sulama kanalları yapmışlardır. İlk barajları yaptılar.
►Madencilk gelişmiştir.
►Uratular öldükten sonra yaşamın devam ettiğine inanırlardı. Bu nedenle mezarlarını ev şeklinde yaparlar, ölünün yanına yiyecek, içecek ve çeşitli eşyalar koyarlardı.
►Urartular resim ve çivi yazısını kullanmışlardır.
►Urartular Medler tarafından yıkılmışlardır.
İYONYALILAR
►İlk çağda Foça ve Milet arasında kalan bölgeye İyonya denmekteydi. İyonyalılar M.Ö 11. yüzyılda Ege üzerinden buralara gelip yerleşmiş denizci bir toplumdu.
►İyonya’da her şehir bir devlet durumundaydı. Bu nedenle aralarında siyasi birlik yoktu. (Efes, Milet, Foça, İzmir ) İyonyalılarda hür olanların yönetime katılma hakkı vardı.
►Denizcilik ve deniz ticaretine önem veren İyonyalılar bu sayede oldukça zenginleştiler.
►Akdeniz, Karadeniz ve Ege kıyılarında koloniler kurdular.
► İyonyalılar Fenike Alfabesini kullanmışlardır
►İyonyalılar Yunan tanrılarına da taparlardı. Tanrılar yarı insan şeklinde düşünülüyordu.
►Bilim, sanat ve edebiyata büyük önem vermişlerdir.
ÇEVRE UYGARLIKLARIN ANADOLU’YA ETKİSİ
■ Anadolu’daki uygarlıklar, Mezopotamya, Mısır, Yunanistan’daki uygarlıklardan etkilenmişlerdir.
■ İlk Çağda Fırat ve Dicle nehirlerinin arasındaki kalan bölgeye Mezopotamya denmekteydi.
■ Mezopotamya da uygarlığın temeli Sümerlere dayanmaktadır İlk yazı, ilk yazılı hukuk kuralları, ilk takvim, ilk matematik bilgileri Sümerlere aittir. Daha sonra bölgeye hakim olan Akadlar, Asurlular ve Babilliler Sümer uygarlığını daha da geliştirmişlerdir. Göç, istila, ticaret yoluyla çevre ülkelerde yaymışlardır. Bu durumdan en çok Anadolu uygarlıkları etkilenmişlerdir.
■ Yazı Asurlu tüccarlar tarafından Anadolu’ya getirilmiştir. Anadolu da ki bilimsel çalışmaların, hukuk kurallarının ve edebiyat ürünlerinin kaynağını büyük ölçüde Mezopotamya oluşturur.
■ Anadolu’da kullanılan hiyeroglif yazısıyla tıp ve eczacılık alanında ki gelişmelerin kaynağı ise Mısır uygarlığıdır.
■ Yunanlılar daha çok batı Anadolu’da kurulmuş olan İyonyalılar, Frigler ve Lidyalılar üzerinde etkili olmuştur. Bu uygarlıkların kullandıkları yazılar din ve inançları üzerinde yunan uygarlığının etkisi oldukça fazladır.
■ Anadolu da iki yüzyıl kadar hakim olan Perslerin Anadolu uygarlıkları üzerinde fazla bir etkisi olmamıştır. Çünkü Persler kültürel alanda Anadolu uygarlıklarından daha geridir.
■ MÖ 4. yüzyılda İskender Persleri yenerek Anadolu, Mısır, Mezopotamya, İran ve Hindistan’ı ele geçirmiştir. İskender’in bu faaliyetleri ilk çağın en önemli uygarlık merkezlerinin birleşmesine doğu batı uygarlıklarının birbirlerini etkilemelerine yol açmış, bu durum uygarlık alanındaki ilerlemeleri hızlandırmıştır.
■ Batı Anadolu da kurulmuş olan Bergama Krallığı, dünyada ilk sağlık evini kurmuşlar, parşömen kağıdını icat etmişler ve çok sayıda mimari eser yapmışlardır.
■ M.Ö. 753 yılında İtalya’da kurulmuş olan Roma imparatorluğu Anadolu’ya egemen oldular. Romalılar Anadolu’ya yollar, köprüler, su kemerleri, hamamlar, tapınaklar, tiyatrolar yaptırmışlardır. Bu eserlerden bir kısmı günümüze kadar gelmiştir. Bunlardan en önemlileri, Ankara’daki Ogüst Mabedi ve Roma Hamamı, İstanbul’daki Çemberlitaş ve Bozdoğan Sukemeri, Antalya’daki Aspendos Tiyatrosudur. Bizanslılar döneminde Anadolu’daki kültürel faaliyetler devam etmiştir.
MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
SÜMERLER
• Sümerler birbirinden bağımsız küçük şehir devletçiklerinden oluşan bir uygarlık kurdular(Ur, Uruk, Lagaş, Eridu, Umma gibi.)Şehir devletleri arasında savaş eksik olmuyordu. Kuvvetli prensler, yakınındaki diğer şehirlere de söz geçirerek büyük krallıklar kuruyordu.
*Mezopotamya’daki ilk medeniyet olan Sümerler, aynı zamanda tarihte bilinen ilk yazıyı da kullanmışlardır. M.Ö. 3200’lerde kullanılmaya başlanan yazı sayesinde kültür aktarımı kolaylaşmıştır.
*Aşağı Mezopotamya’da bulunan Sümerlerin kralı Urugakina tarafından ilk yazılı kanunlar yapılmıştır. (M.Ö. 2375). Bu kanunların cezalandırma yöntemi genel olarak “fidye” yani “bedel” sistemine dayalıydı. Bilinen ilk hukuk devleti Sümerlerdir.
*Çok tanrılı dine inanan Sümerlerin kralları rahip-kral (Patesi) olarak bilinirdi. Öncelikle dini amaçlı yaptıkları “Ziggurat” adı verilen tapınaklar aynı zamanda rasathane ve soğuk hava deposu olarak kullanılmıştır.
*Bilimde ilerlemiş olan Sümerler dört işlemi kullanmışlar ve dairenin alanını hesaplamayı başarmışlardır. Edebiyat alanında günümüze kadar ulaşan en önemli eserleri Yaradılış, Tufan ve Gılgamış destanlarıdır.
ELAMLILAR
• İran'ın güney batısı ile Mezopotamya'nın doğusunda kalan dağlık bölgede yaşamışlardır. Tarımsal topraklara sahip olmak için Sümer ülkesini istila etmişlerdir.
• Elamlıların egemenliğine Asurlular son vermiştir.
AKADLILAR
• Sami kökenli kavimlerdendir. Tarihin bilinen ilk düzenli ordusunu kurarak Mezopotamya'da üstünlük sağladılar.
• Mezopotamya dışında toprak kazanarak tarihin ilk imparatorluğunu kurdular. Ancak bu imparatorluk kısa sürede dağıldı. Başlıca nedenleri, merkezi otoritenin tam olarak geliştirilememesi, iç isyanlar ve dış saldırılar.
• İran üzerinden gelen kavimlerin saldırısıyla Akad Devleti yıkıldı.
• Akad dili Mezopotamya'nın yaygın bir kültür dili olmuştur.
BABİLLİLER
*I.Babil Devleti’nin krallarının en önemlisi olan Hammurabi ilk anayasa olarak kabul edilen “Hammurabi Kanunları”nı yapmıştır. Bu kanunlar yapılırken daha önce uygulanan kanunlardan yararlanılmıştır. Urugakina kanunlarına göre daha sert cezalar vardır. Bazı suçlara kısas cezaları verilmiştir.
* Sümer kanunları fidye, Hammurabi (Babil) kanunları kısasa dayalıdır.
* Sümer kanunları şehir veya küçük bir bölgeyi idare etmek, Babil ve Asur kanunları ise büyük bir ülke veya devleti idare etmek için yapılmıştır. (Merkeziyetçi-güçlü olmak amaçlanmıştır)
Babil Kralı Hammurabi rahip-kral anlayışını reddederek gücünü dinden değil, askeri kuvvetten almıştır. İlk Mutlak Krallık sistemi Hammurabi ile
ASURLULAR
- M.Ö. 2000 yıllarında Asurlular(Merkezleri Ninova’dır.), Anadolu’da ticaret kolonileri(Karum adlı pazar yerleri) kurarak hem ticareti geliştirmişler, hem de Anadolu’da yazılı devirleri başlatmışlardır. Kayseri yöresindeki Kültepe’de ticaretle ilgili Asurca birçok tablet bulunmuştur. Wabartum denilen dinlenme merkezleri kurmuşlardır.
- Elamlılar, başkentleri Sus olup önemli bir kültürel varlık gösterememişlerdir. Asurlular son vermişlerdir.
MISIR UYGARLIĞI
*Mısır uygarlığı, Nil Nehri’nin çevresinde kurulmuştur. Etrafının çöllerle çevrili olması, diğer uygarlıklarla daha az etkileşmesine neden olmuştur. Bu nedenle tarih öncesi dönemleri sırasıyla yaşamışlardır.
*Önceleri nom veya nomos denilen şehir devletleri vardı. Sonraları merkezi krallık kurulmuştur.
Mısır’da firavun adı verilen ilah-kralların sonsuz yetkiye sahip olmaları hukuk alanındaki gelişmeleri engellemiştir.
*İlk vezirlik (katip) sistemi Mısırlılarda görülür.
*Mısırlılar öldükten sonra dirilmeye inanmışlar ve bu nedenle diğer yaşamlarında kullanabilmek için bazı eşyalarını mezarlarına koymuşlardır.
Keops ve Kefren önemli piramitlerdir. Firavunlar adına yapılan piramitler ölümsüzlüğün bir işaretiydi.
*Mısır sanatı dini ağırlıklıdır. Mısırlılar yeniden dirileceklerine inandıklarından cesetlerin bozulmamasına dikkat etmişler, bunun sonucunda Mısır’da mumyacılık gelişmiştir. Mumyacılık, insan vücudunun yakından tanınmasını ve Mısır’da tıp biliminin gelişmesini sağlamıştır.
*Mısırlılar, resim yazısı denilen “hiyeroglif yazısı”nı kullanmışlardır. Kullanılan papirüs kağıdı ile kültür aktarımı da kolaylaşmıştır.
*Gök cisimlerini incelemek için rasathaneler kurmuşlar ve astornomide oldukça ilerlemişlerdir. Bugün kullandığımız Miladi takvimin ilk düzenli şeklini Mısır medeniyeti oluşturmuştur.
*Mısır ekonomisinin temelini tarım ürünlerinden sağlanan gelirler oluşturuyordu .Mısır’da ticaret de gelişmiştir.
*Nil’in taşma zamanının hesaplanması ile takvimcilik, astronomi; bozulan tarla sınırlarının yeniden çizilmesi, tarım ürünlerinden alınan vergilerin hesaplanması geometri ve matematik alanlarında gelişmeyi sağlamıştır. İhtiyaçlar toplumları bilimsel çalışmalara yönlendirmiştir.
ORTA ASYA UYGARLIĞI
Anayurtta Kurulan İlk Uygarlıklar:
Anav Kültürü: MÖ 5000-3000 arası Türkistan’ın Başkenti Aşkabat yakınlarında ortaya çıkarılmış en eski kültürdür. Yapılan kazılarda dokuma parçaları, seramik ve süs eşyaları bulunmuştur.
Afanesyevo Kültürü: MÖ 3000-2000 de Altay-Sayan dağlarının kuzey batısında bulunmuştur. Orta Asya medeniyetinin temelini oluşturduğu sanılmaktadır. Türklerin en eski kültürüdür. Avcılık ve hayvancılıkla uğraşan savaşçı bir toplum tarafından meydana getirilmiştir.
Andronova Kültürü: MÖ 2000-1200 yıllarında Yenisey'deki Andronova da bulunmuştur. Türklerin ilk ataları tarafından meydana getirilmiştir.En geniş yayılma alanına sahip kültürdür.
Karasuk Kültürü: MÖ l.binde Yenisey’de bulunmuştur. Çadır, araba, kumaş dokumalar ve elbiseler bulunmuştur.
Tagar Kültürü: En gelişmiş Orta Asya kültürüdür.Abakan bölgesinde yapılan kazılarda ok uçları, iğne, bilezik, küpe, tarak vb. eşyalar bulunmuştur.
İSKİTLER (SAKALAR)
*Tarihte önemli rol oynayan Türk topluluklarından ilki İskitlerdir.
*İskitler, Tuna’dan Orta Asya içlerine kadar uzanan büyük bir bölgede devlet kurdular.
*İskitler, Kafkas dağlarını aşarak Anadolu’ya, sonra da Suriye ve Filistin’e kadar akınlarda bulundular.
*İskitler, M.Ö. 2. yüzyılın ortalarına kadar varlıklarını devam ettirmişler, Hunlar ve diğer kavimlerin arasına karışarak etkinliklerini kaybetmişlerdir.
*Sanatta “Bozkır hayvan üslubunu” geliştirmişlerdir.
*İskitler, tarihte bilinen ilk atlı göçebe kültürüne sahip Türk topluluğudur.
İRAN UYGARLIĞI
• Medleri yıkarak tarih sahnesine çıktılar. Mezopotamya'daki II. Babil devletine son verdiler. Batı Anadolu'daki Lidya devletine ve İyon şehir devletlerini egemenliklerine aldılar.
• Kafkasya'daki İskitleri yenilgiye uğrattılar.
• Ege denizi ile Karadeniz arasında yapılan Boğazlar ticaretini ele geçirmek için Yunanistan'daki Atina devletiyle savaştılar. Başarılı olamadılar. Bu savaşlardan biri olan Maraton Savaşı’nı kaybettiler.
• Perslerin egemenlik alanı doğuda Maveraünnehir’den ve Hindistan'dan başlayarak Trakya'ya ve Mısır'a kadar genişlemiştir. Bu toprakları kolay yönetebilmek için satraplık başlamıştır.
Ayrıca güçlü ordular kurmuşlardır. Bunların yanı sıra tarihin ilk düzenli posta teşkilatını ve ilk istihbarat teşkilatını kurdular.
• İmparatorluğu kapsayan ticaret yollarına önem verdiler. Ayrıca imparatorlukta sadece Pers parasının geçerli olmasına önem vermişlerdir.
• Zerdüşt dinine inanmışlardır. Bu dinde cennet ve cehennem anlayışları bulunmaktaydı. Ateş kutsal sayılmıştır. Persler önceleri çok tanrılı dine sahiptiler.
• Pers devletine Makedonya kralı Büyük İskender düzenlediği Asya seferinde son vermiştir.
HİNT UYGARLIĞI
Hindistan zengin bir ülke olduğu için sık sık istilalara uğramıştır. Ancak Hindistan’a gelen kavimler güçlü devletler kuramamışlar, kısa sürede yıkılmışlardır. Bu durumun en önemli nedeni Hindistan’ın insana gevşeklik veren iklimi ve istila hareketleridir. Hindistan’a yerleşen kavimler birbirleriyle kaynaşamamışlardır. Bu durumun en önemli nedeni “Kast Örgütü”dür.
Kast Sistemine göre halk;
-Brahmanlar (din adamları)
-Kşatriyalar (devlet adamları ve askerler)
-Vaisyalar (çiftçi, zanaatkar ve tüccarlar)
-Sudralar (işçi ve hizmetkarlar)
Kast sistemi: Kast, meslekleri babadan oğula geçen ve aynı geleneklere bağlı bulunan gruplar topluluğudur. Herkes babasının mesleğine girmek zorundadır. Kastlar arasında geçiş yoktur. Aynı kasttan olmayanlar evlenemez. Her kastın kendi içinde dayanışması vardır. Bu sistem Hint halkının kaynaşamamasının ve millet haline gelememesinin en önemli nedeni olmuştur.
İslamiyet’in eşitlik ilkesi Hindistan’da Kast sisteminin zayıflamasını sağlamıştır.
ÇİN UYGARLIĞI
*Çin birbiri ardına göreve gelen hanedanlar tarafından yönetilmiştir. Çin’de halk asiller ve köylüler olarak ikiye ayrılmıştır. Köylüler özgür değillerdi ve asiller için çalışıyorlardı.
*Çin’de Lao-Çe ve Konfiçyüs adlı filozofların dini ilkeleri yayılmış, sonraki dönemlerde Çinliler Budizm’i benimsemişlerdir.
*Çinliler kendilerine özgü bir yazı kullanmışlar, barut, pusula, kağıt, matbaa ve mürekkebi icat ederek dünya medeniyetinin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. İpek böceğinden ipek elde ederek Çin’den Avrupa’ya uzanan İpek Yolu’nun kurulmasını ve ticaretin yaygınlaşmasını sağlamışlardır.
DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI
FENİKELİLER
*Fenikeliler, Lübnan dağları ile Akdeniz sahili arasında kalan kıyı şeridine yerleşmişlerdir.
*Arazilerinin tarıma elverişli olmaması ve Mısır’dan Anadolu’ya ulaşan ticaret yolu üzerinde bulunmaları Fenikelilerin ticaret alanında ilerlemelerini sağlamıştır. Fenikeliler şehir devletçikleri halinde yaşamış ve krallıkla idare edilmişlerdir.
*Fenikeliler kurdukları kolonilere sadece ticari amaçlarını gerçekleştirmek için gittiklerinden dolayı askerliğe önem vermemişler ve kolonilerini yurt edinmemişlerdir. Bu nedenle kolonilerini kaybetmişlerdir.
Denizcilik ve ticaret faaliyetlerinde gelişme gösteren Fenikeliler, doğu ve Ön Asya uygarlıklarındaki gelişmeleri batıya taşıyarak kültürler arasında etkileşimi sağlamışlardır.
*Tarihe en önemli katkıları günümüzde kullanılan Latin alfabesinin temelini oluşturan 22 harfli ilk alfabeyi bulmalarıdır.(Daha sonra İyon, Yunan ve Romalıların geliştirmesiyle, Latin Alfabesi oluşmuştur)
İBRANİLER
Tarihte ilk defa tek tanrılı bir dine inanan İbraniler, Musevilik dininin sadece kendi kavimlerine ait olduğunu kabul ederek diğer toplumlarda yayılmasını engellemişlerdir. Bu durum dünyanın değişik yerlerine dağılan Yahudilerin kendilerini korumalarını ve varlıklarını sürdürmelerini sağlamıştır.
YUNAN UYGARLIĞI
M.Ö. 1200 yıllarında Yunanistan’a göç eden Dorlar Akaların egemenliğine son verdiler. Yunanistan’ın tamamına egemen olan Dorlar “Polis” adı verilen şehir devletleri kurdular. Polislerin başında “Tiran” denilen krallar vardır. Yunan şehir devletleri M.Ö. IV. Yüzyılda Makedonya egemenliğine girmiştir.
Yunan uygarlığının önemli özellikleri şunlardır:
*Yunanistan’da birbirinden bağımsız şehir devletleri kurulmuştur. Bu şehir devletlerinin özgür yaşamak istemesi ve birbirinin egemenliğini kabul etmemesi, Yunanistan’da siyasal birliğin kurulmasını engellemiştir.
*Yunanistan’da sınıf ayrımı mücadelelere neden olmuştur. Sınıf kavgalarının çözümlenmesi ve toplumsal barışın sağlanması için Drakon, Solon ve Klistenes isimli arhonlar kanunlar yapmışlardır. Yunanistan’da yapılan kanunlarda;
-Köylülerin borçları affedilmiş, borcunu ödeyemediği için köle durumuna düşenlere özgürlükleri geri verilmiştir.
-Sınıf farklılıkları ortadan kaldırılmıştır.
Halk meclisleri açılarak, halkın yönetimde söz sahibi olması sağlanmıştır.
Yunanistan’daki bu uygulamalar İlk Çağ’da demokratikleşme sürecini başlatmıştır. denilen vilayetler kurmuşlar ve buralara valiler atamışlardır.
*Yunanistan dağlık bir araziye sahip olduğu için tarıma elverişli toprak azdı. Bu nedenle halk geçimini zeytincilik, balıkçılık ve hayvancılıkla sürdürmeye çalışıyordu. Kolonizasyon hareketlerinin başlamasıyla Yunanlılar uzak ülkelerle ticaret yapmaya başladılar. Bunun sonucunda Yunanistan’da zengin bir orta sınıf oluşmuştur.
Yunanlılar kurdukları kolonilere göç ederek yerleşmişler ve Yunan kültürünün buralara yayılmasını sağlamışlardır. Yunanlılar kolonilerini ikinci yurtları saymışlar, bu nedenle uzun süre buralara egemen olmayı başarmışlardır.
*Yunanlılar Fenike alfabesini kullanmışlardır. Yunanistan’da en çok gelişen edebi tür destanlar olmuştur. Bunlar arasında Homeros’un İlyada ve Odysseia destanları çok ünlüdür. Bu destanlar Yunanlılar arasında ulusal birlik duygusunu pekiştirmiş ve okullarda ders kitabı olarak okutulmuştur.
*Yunanistan’da felsefe, tıp, tarih, aritmetik, geometri ve astronomi bilimlerinde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Sokrat, Eflatun ve Aristo en önde gelen filozoflardandır. Tarihin bilim dalı haline gelmesinde Yunan tarihçilerinin büyük rolü olmuştur. Tarihin babası sayılan Herodotos’un dışında Tukidides de önemli eserler yazmıştır.
İSKENDER İMPARATORLUĞU
M.Ö. 337’de tahta geçen İskender, önce Yunanistan’daki bütün şehir devletlerini, sonra da Anadolu, İran, Irak, Suriye ve Mısır’da Perslere ait tüm toprakları kendine bağlamayı başardı.Büyük İskender’in Asya seferinin sonucunda Helenizm Uygarlığı doğmuştur.
HELEN MEDENİYETİ
*Makedonyalı -İskender’in İyon şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için M.Ö.334 yılında yaptığı Doğu (Asya) seferi sonucunda kuruldu.
*Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır’ı ele geçirdi.
*Doğu-Batı kültürünün kaynaşmasından sentez bir medeniyet olan “Hellenizm” doğmuştur. Hellenizm medeniyetinin doğmasında Yunan, Anadolu, İran, Mezopotamya, Mısır ve Hint medeniyetlerinin etkisi olmuştur.
*Doğu-Batı ticareti ve kültürel etkileşim artmıştır.
*Önemli şehirler kurulmuştur (İskenderiye, İskenderun)
*Hellenizm; Roma ve İslam medeniyetini etkilemiştir.
