6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra dün yaşanan 6.2'lik sarsıntıyla depremler korkutucu yüzünü bir kez daha gösterdi. Silivri merkezli dün yaşanan deprem fırtınasından sonra İstanbul'un kentsel dönüşümü meselesi tekrar gündem oldu.
Bu kapsamda özellikle ülkemizin yaşadığı en büyük felaketlerden biri olan 17 Ağustos 1999 depreminin ardından ülke gündeminden hiç çıkmayan İstanbul'daki kentsel dönüşüm çalışmaları zaman zaman aksamalarla devam ederken, İstanbul'daki kentsel dönüşümün tam anlamıyla tamamlanması için gerekli maliyet tartışılmaya başlandı.
İSTANBUL'DA DÖNÜŞMESİ GEREKEN KONUT SAYISI 1.6 MİLYON ADET
Bugüne kadar yapılan çalışmalara göre, İstanbul’da her üç yapıdan ikisi 2000 yılı öncesinde yapıldı. İstanbul’da 1 milyon 166 bin 433 bina ve toplamda 6,8 milyon konut bulunuyor. Uzmanlar, İstanbul'da acilen yıkılacak 600 bin evin bulunduğu belirtirken kentsel dönüşümün tam anlamıyla tamamlanması için ise toplamda 1.6 milyon konutun dönüştürülmesi gerektiğini ifade ediyor.
KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN MALİYETİ NE KADAR?
Peki İstanbul'da bahsedilen rakamlar çevçevesinde kentsel dönüşümün maliyeti ne kadar tutuyor. 2025 yılı için inşaat maliyetlerine bakıldığı zaman güncel rakamlara göre bir konutun dönüşüm maliyetinin yaklaşık 1 milyon 500 bin TL olarak hesaplandığı görülüyor.
Bu rakam üzerinden bir hesap yapıldığında İstanbul'da kentsel dönüşümün tamamlanması için gerekli 1.6 milyon konutun yeniden yapılmasının yaklaşık maliyeti 2 trilyon 400 milyar TL olarak çıkıyor.
TOPLAM RAKAM 3 TRİLYON TL
İstanbul'daki 1.6 milyon konutun dönüştürülmesi için yaklaşık maliyet olarak 2 trilyon 400 milyar liraya ek altyapı, ulaşım gibi birçok alanda da belirli maliyetler ortaya çıkacağı ifade ediliyor. Altyapı çalışmaları için konut başına maliyet 150 bin TL olarak hesaplanması durumunda 1.6 milyon konut için toplam altyapı çalışmaları maliyetinin 240 milyar lirayı bulması bekleniyor.
Diğer taraftan ise bu konutlar için gereken ulaşım ve yol çalışmaları için ise yaklaşık 200 milyar TL gibi bir maliyetin çıkabileceği ön görülüyor. Geçici konut ve kira yardımları için de yaklaşık 100 milyarlık bir gider ortaya çıkarken, İstanbul'da 1.6 milyon konutun dönüştürülerek kentin deprem riskini en aza indirmesi için gereken toplam maliyetin 3 trilyon liraya yaklaşacağı belirtiliyor.
2025 BÜTÇESİNİN 4'TE 1'İNE DENK GELİYOR
Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde gelirlerin 12 trilyon 800 milyar TL, giderlerin ise 14 trilyon 731 milyar TL olarak öngörüldüğü belirtilmişti. Öngörülen İstanbul'un kentsel dönüşüm maliyetinin Türkiye'nin 2025 gelirlerinin yaklaşık 4'te 1'ine denk geldiği görülüyor.
İBB'NİN 12 BAKANLIKTAN BÜYÜK BÜTÇESİ VAR
İstanbul’da son 6 yılda hiçbir proje ortaya koyamamakla ve gelirlerinin büyük bir kısmını reklama harcamakla eleştirilen İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin devasa bütçesi ise kentsel dönüşüm rakamlarının ardından tartışılmaya başlandı. İBB'nin 12 bakanlıktan büyük bütçesinin sadece 2025 yılı rakamı 564 milyar liraya dayanıyor.
İBB'nin öncesi yıllardaki bütçesi ise şu şekilde;
- İBB 2019 bütçesi: 23 milyar 800 milyon TL
- İBB 2020 bütçesi: 25 milyar 850 milyon TL
- İBB 2021 bütçesi: 28 milyar 900 milyon TL
- İBB 2022 bütçesi: 104 milyar 578 milyon TL
- İBB 2023 bütçesi: 115 milyar 250 milyon TL
- İBB 2024 bütçesi: 516 milyar TL
