Kazablanka Konferansı ve Türkiye'nin savaşa katılması kararı

ll.Dünya Savaşı’nın gidişatı hakkında görüşmek üzere ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt ile Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill 14 Ocak 1943’te Casablanca’da (Fas) bir araya geldiler. Konferans’ta savaşın, düşmanın kayıtsız şartsız teslim alınana kadar sürdürülmesi kararı alınmıştır. Görüşmede ayrıca Türkiye’nin durumu da tartışılmış ve Türkiye’nin savaşa katılması konusunda bir mutabakat sağlanarak, durumun Türkiye’ye bildirilmesine, Türkiye ile görüşmeleri ise Churchill’in yürütmesine karar verilmiştir.

Josef Stalin'de zirveye davet edillmiş ama zirveye Stalingrad Muharebesinde ordusunun Alman 6. Ordu tarafından kuşatıldığı için Sovyetler Birliği'nden ayrılamayacağını belirtmiştir.

Nedenleri

Kurmay başkanları ile birlikte, Roosevelt ve Churchill Mihver Devletleri'ne karşı II. Dünya Savaşı'nın gidiş hattını belirlemek için, Kazablanka konferansında buluştu. İlk defa Müttefik Devletler savaşı Avrupa'da istedikleri yere taşıyabilecek konumda olduklarını hissettiler ve bunun neresi olacağını tartıştılar. Kuzey Afrika'nın geneli o dönemde Müttefik Devletlerinin kontrolü altına girmeye başlamıştı ve sadece Tunus bölgesinde Mihver Devletlerine karşı savaş devam ediyordu. Kızıl Ordu Don Nehri etrafındaki yaptığı harekâtlar sonucu Alman ordusuna karşı büyük bir ilerleme kaydetti ve Alman ordusunu geri püskürtmeye başlatmıştı. Stalingrad'ta devam eden savaşta Alman ordusu, Kızıl Ordu tarafından kuşatılmış ve teslim olmaya yakındı. ABD'de Pasifik Cephesi'nde Guadalcanal Muharebesinde Japon güçlerini yenmesi sonucu Japonya'ya büyük bir darbe yedi ve savaşta dönüm noktası oldu.

Amerika Birleşik Devletlerinden, Birleşik Krallık'a veya Afrika'ya mülk sevkiyatı Kazablanka Konferansı tutulduğu sırada hâlâ Alman denizaltılarının saldırma tehlikesiyle büyük bir tehlike altındaydı.

General Alan Brooke Kazablanka'da bu satırları bunun üzerine sarf etti: "Gefahr für die Nachschubwege von den USA nach Großbritannien und Afrika ging hingegen noch von den deutschen U-Booten im Atlantik aus."

"Gemilerle nakliyede oluşan sıkıntılar sonucu tüm operasyonlarda engeller oluştu ve denizaltıların yarattığı bu tehditlerle etkili mücadele edemezsek, savaşı kazanamayabiliriz." („The shortage of shipping was a stranglehold on all offensive operations and unless we could effectively combat the U-boat menace we might not be able to win the war.“)

Mülk ve kaynak eksikliği başka operasyonların planlanmasında büyük bir etken oldu. ABD'de İkinci Dünya Savaşı esnasında bütün ekonomik potansiyellerini cephane yaratmaya odakladı, buna rağmen Müttefik Devletler o dönemlerde küçük saldırılar yapıyordu. Ne zaman ve nerede büyük bir operasyonun yapılacağı tartışması Kazablanka Konferansında gerçekleşti. Seçimler arasında öncelikle 1943'te başlayarak Batı Avrupa'yı istila etmek vardı veya savaşın odağını Akdeniz bölgesine taşımak vardı.

Kararlar

  • Mihver devletleri ve bunların Balkan müttefikleri ile "Kayıtsız-Şartsız teslim" dışında bir barış yapılmaması
  • Nihai barış koşulları Alman, İtalyan ve Japon halklarına açıklanmadan önce bu ülke liderlerinin kesin yenilgiyi dünya kamuoyu önünde kabul etmeleri gerektiği yolunda savaşan ülke halklarına güvence verilmesi
  • Rusya üzerindeki baskıyı azaltmak için Sicilya adasına çıkarma yapılması ve Almanya üzerindeki baskının arttırılması
  • Balkanlar'da ikinci bir cephenin açılması için Türkiye'nin savaşa katılması yönünde gerekli hazırlıkların yapılması
  • Almanya'nın savaşma azim ve iradesi zayıflatılınca, Avrupa'da bir cephe açılma