İslam dünyası, Hicri takvimin en faziletli aylarından biri olan Zilhicce’yi idrak etmeye başladı. Hac ibadeti, Kurban Bayramı ve kutsal on gün; bu ayı maneviyatın zirvesi haline getiriyor.

Müslümanlar için ibadet ve teslimiyetin sembolü olan Zilhicce ayı, Hicri takvimin son ayında yer alıyor. Bu ay, hac ibadetinin eda edilmesi, Kurban Bayramı’nın kutlanması ve Kur’an ile hadislerde övgüyle anılan ilk on günüyle dikkat çekiyor.

Zilhicce Nedir?

Zilhicce (ذو الحجة), Arapça kökenli bir kelime olup “hac sahibi” anlamına gelir. Hicri yılın 12. ve son ayıdır. Adını, bu ayda hac ibadetinin eda edilmesinden alır. Aynı zamanda dört haram aydan biri olan Zilhicce, savaşın ve kavganın yasaklandığı, huzurun ve ibadetin öne çıktığı zamanlardandır.

Zilhicce Ayının Önemi Nereden Geliyor?

Zilhicce ayını diğer aylardan ayıran bazı önemli ibadet ve olaylar şunlardır:

  • Hac ibadeti yalnızca Zilhicce ayında yapılır.

  • Kurban Bayramı, Zilhicce’nin 10. günü başlar.

  • Zilhicce’nin ilk on günü, Kur’an-ı Kerim ve hadislerde övgüyle anılmıştır.

  • Arefe Günü (9. gün), hacıların Arafat vakfesine durduğu ve affa en açık günlerden biridir.

Kur’an-ı Kerim’in Fecr Suresi 2. ayetinde geçen “On geceye andolsun” ifadesinin, bu ayın ilk on gecesine işaret ettiği İslam alimlerince belirtilmiştir.

Peygamber Efendimiz Zilhicce İçin Ne Buyurmuştur?

Hz. Muhammed (s.a.v.), Zilhicce’nin ilk on gününde yapılan ibadetlerin değerini şöyle ifade etmiştir:

“Allah katında Zilhicce’nin ilk on gününde yapılan salih amellerden daha sevimli hiçbir amel yoktur.”
(Buhârî, Deavât, 104)

Bu günlerde:

  • Oruç tutmak (özellikle Arefe günü)

  • Zikir ve tesbihat

  • Sadaka vermek

  • Kur’an okumak

  • Tevbe ve istiğfar etmek
    tavsiye edilen başlıca ibadetlerdir.

Zilhicce Neden Haram Aylardandır?

Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

"Şüphesiz Allah katında ayların sayısı, Allah'ın gökleri ve yeri yarattığı gündeki yazısına göre on ikidir. Bunlardan dördü haram aylardır..."
(Tevbe Suresi, 36. Ayet)

Bu dört haram ay:

  1. Zilkade

    Muharrem ayının en bereketli lezzeti 'aşure'
    Muharrem ayının en bereketli lezzeti 'aşure'
    İçeriği Görüntüle

  2. Zilhicce

  3. Muharrem

  4. Recep

olarak belirlenmiştir. Bunlar, savaşmanın ve kan dökmenin haram kılındığı, saygı gösterilmesi gereken aylardır.

Zilhicce'nin Haram Ay Olmasının Sebepleri

1. Hac Mevsimini Korumak

Zilhicce, hac ibadetinin yapıldığı aydır. Hac gibi büyük bir ibadetin güvenli ve barış içinde gerçekleşebilmesi için bu ay, tarih boyunca kutsal ilan edilmiştir. İslam öncesi Araplar bile hac mevsiminde savaşa girmezdi.

2. Kurban ve Bayram Günlerini Korumak

Zilhicce’nin 10. günü Kurban Bayramı’dır. İbadet, toplumsal birlik ve infak (paylaşım) duygusunun öne çıktığı bu günlerde, çatışmadan uzak durmak dinin temel ahlaki mesajlarındandır.

3. Tarihi ve İlahi Gelenek

İslam öncesi putperest Araplar arasında bile bu aylar "haram" kabul edilirdi. İslam bu uygulamayı kaldırmamış, vahiy ile sabitlemiş ve bu aylara ilahi bir onay vermiştir.

Arefe Günü ve Fazileti

Zilhicce’nin 9. günü, Arefe Günü olarak bilinir. Hac farizasının zirvesi olan Arafat vakfesi bu günde gerçekleşir. Peygamberimiz (s.a.v.) bu günü şöyle tanımlar:

“Arefe günü oruç tutmak, bir önceki ve bir sonraki yılın günahlarına kefarettir.”
(Müslim, Sıyâm, 196)

Hacca gitmeyen Müslümanlar da bu günü oruçla ve ibadetle geçirerek faziletinden istifade edebilir.

Kurban Bayramı: Teslimiyetin Sembolü

Zilhicce’nin 10. günü başlayan Kurban Bayramı, Hz. İbrahim’in Rabbine duyduğu tam teslimiyetin nişanesidir. Kurban kesmek, hem bir ibadet hem de yardımlaşma ve paylaşmanın güçlü bir ifadesidir. Kurban ibadeti, maddi durumu elveren her Müslümanın yerine getirmesi gereken vacip/sünnet-i müekkede bir ibadettir (mezheplere göre değişkenlik gösterir).

Zilhicce Ayında Nelere Dikkat Edilmeli?

✅ Yapılması Tavsiye Edilenler:

  • Zilhicce’nin ilk 9 günü oruç tutmak (özellikle Arefe günü)

  • Bol bol zikir, tekbir, tehlil ve tahmid (Allahu Ekber, La ilahe illallah, Elhamdulillah)

  • Kur’an okumak ve sadaka vermek

  • Nafile ibadetlerle manevi atmosferi değerlendirmek

❌ Kaçınılması Gerekenler:

  • Kurban kesecek kişi, Zilhicce hilali görüldükten sonra saç ve tırnak kesmemelidir.

    “Kurban kesecek kişi, Zilhicce’nin hilalini gördükten sonra kurbanını kesene kadar saçından ve tırnaklarından bir şey almasın.”
    (Müslim, Edahi, 13)

Sonuç: Zilhicce, Sadece Bir Ay Değil, Bir Fırsattır

Zilhicce ayı, sadece ibadetle değil; tevbe, yenilenme ve kulluğu derinleştirme açısından da büyük bir fırsattır. Hac ile tevhid, kurbanla teslimiyet, Arefe ile af ve ilk on günle ibadet kapıları Müslümanlara ardına kadar açılır.

Kaynaklar:

  • Kur’an-ı Kerim, Fecr Suresi, 1–2

  • Sahih-i Buhârî, Deavât, 104

  • Sahih-i Müslim, Sıyâm, 196; Edahi, 13

  • Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları

  • Riyâzü’s-Sâlihîn, İmam Nevevî