Orta oyunu nedir?

Seyircilerle çevrili bir alanda, herhangi bir yazılı metne bağlı kalınmadan canlı oyuncularla sergile nen doğmaca bir oyun. Türk halk tiyatrosunun bir türü olan ortaoyunu belli bir olay/konu çevresinde şekillenir ve çalgı, şarkı, dans ve taklit gibi çeşitli unsurlarla zenginleştirilir. Başlıca amacı, insanları eğlendirmek olduğundan ortaoyunu gülmeceye ağırlık verir. Bu yolda, nükteler, hazırcevaplar, şive taklitleri ve yanlış anlamalar oyuna renk katar.

Diğer adlandırmalar

19. asırda "orta oyunu" adını almadan önce "kol oyunu", "taklit oyunu", "meydan oyunu", "zuhurî" adlarıyla anılmıştır.

TDK'ye göre anlamı

Sahne, perde, dekor, suflör kullanmadan halkın ortasında oynanan Türk halk tiyatrosu

Orta oyunu kelimesinin imlası

TDK'ye göre, orta oyunu kelimesinin doğru yazılışı "orta oyunu" şeklindedir.

Orta oyununun kısımları 

Orta oyunu dört bölümden oluşur. Bu bölümler şunlardır:

  1. Giriş (öndeyiş): Bu bölümde, Pişekâr müzik eşliğinde ortaya çıkar ve oyuncuları selâmlar. Oynanacak oyunu takdim eder ve oyunu başlatır.
  2. Söyleşme (tekerleme): Önce Pişekâr ile Kavuklu arasında kısa birer konuşma olur. Sonra olmayacak şeyler gerçekmiş gibi anlatılır. Buna tekerleme adı verilir.
  3. Fasıl: Asıl oyunun ortaya konduğu bölümdür. Bu bölümde Pişekâr ve Kavuklu dan başka Laz, Ermeni, Arnavut, Rum, Balama, Frenk, Fransız gibi tipler kendi şiveleriyle konuşturulur. Bunların konuşmaları ve kıyafetleri komedi unsuru oluşturur.
  4. Bitiş: Pişekâr, Kavuklu ile kısa bir konuşma daha yapar. Sonra oyunun bittiğini ilan eder. Seyircilerden “Her ne kadar sürç-i lisan ettikse affola.” diyerek özür diler. Bir sonraki oyunun adını ve yerini bildirir.

Orta oyununun kişileri

  • Pişekâr (Küçük İsmail Efendi)
  • Kavuklu (Kel Ali Efendi), 
  • Cüce
  • 1.Zenne (Kavuklu’nun karısı)
  •  2.Zenne (Pişekâr’ın kızı)
  • Tiryaki, Ermeni (Varbet)
  • Sarhoş
  •  1.Çelebi
  • 2.Çelebi