Büyüklerimizin yazdıkları siyer, megazi, tabakat, ensab ve tarih kitapları, modern devirde ehil isimlerden oluşan kimi ekiplerin müştereken kaleme aldıkları İslam ansiklopedileri, monografiler ve hikayeler sayesinde, Peygamber Efendimiz’le sahabelerinin künyeleri, hayatları, İslam üzere faaliyetleriyle ilgili her türlü bilgiye erişebiliyoruz ki, bunların sayıları yeni telif ve tercümelerle birlikte her geçen gün daha da artıyor.
Ancak kendi zamanımızda bu artışa koşut bir okumanın gerçekleştiğini söylememiz zordur. Zira görsel yolla bilgilenmenin ve kuru malumat kazanma cihetinden sosyal medya ilgisinin baskın hale gelmesi, geçim telaşının artması nedeniyle hızlanan hayata ayak uydurmanın bir zorunluluğa dönüşmesi, bunlara bağlı olarak dilde ve anlayışta ciddi değişmelerin meydana gelmesi... nedeniyle, okumaya ayrılan süreler de gittikçe azalıyor.
Bu nedenle kitaba sahip çıkmak kadar, şimdiki konumuz esasında Peygamber Efendimizin ve sahabelerinin hayatlarını okumak ve aile efradına okutmak çok daha önemli hale gelmiştir. Yaşanan hayatın hızına ve dünya işlerinin yoğunluğuna göre, geçmişte ciltler halinde sunulan ilgili bilgilerin, okurlara küçük kitaplar halinde sunulması, ikinci hususa tabi arayışın doğal bir sonucu haline gelmiştir.
Bu bahiste artık arana şey, söz konusu kitapların ehil isimlerin editörlüğünde, uzman kişiler tarafından hazırlanması ve bunların güvenilir bir yayınevi tarafından okurlara sunulmasıdır.
Adnan Demircan ile Şaban Öz’ün editörlüğünde, kırk uzman isim tarafından yazılarak, Peygamber Efendimizin İzinde Kırk Sahabi Serisi üst başlığı altında, Beyan Yayınları tarafından basılan kırk sahabe biyografilerini, zikrettiğim bağlamda örnek bir çalışma olarak verebilirim.
Bu seride yer alan sahabeler şunlardır:
Hazreti Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali, Talha b. Ubeydullah, Zübeyr b. Avvam, Sa’d b. Ebi Vakkas, Abdurrahman b. Avf, Ebu Ubeyde b. Cerrah, Said b. Zeyd, Hamza, Hatice, Aişe, Hafsa, Fatıma, Hasan, Hüseyin, Cafer b. Ebi Talib, Zeyd b. Harise, Bilal-i Habeşi, Abdullah b. Mesud, İbn Ümmü Mektum, Ammar b. Yasir, Mus’ab b. Umeyr, Süheyb-i Rumi, Ebu Zer, Abdullah b. Ömer, Halid b. Velid, Abdullah b. Abbas, Abdullah b. Zübeyr, Esma bint Ebi Bekir, Ebu Eyyub el-Ensari, Sa’d b. Muaz, Zeyd b. Sabit, Übey b. Ka’b, Huzeyfe b. Yeman, Muaz b. Cebel, Selman-ı Farisi, Enes b. Malik ve Ümmü Haram.
Yukarıdaki sıraya tabi olarak, sahabelerin hayatlarını yazanların isimleri de şöyledir:
Ömer Sabuncu, Fatma Betül Köse, Hüseyin Güneş, Ahmet Güzel, Mithat Eser, Mehmet Salih Gündüz, Mustafa Özkan, Mehmet Ali Kapar, Adnan Adıgüzel, İsmail Pırlanta, Yavuz Selim Göl, Adem Apak, Fatih Erkoçoğlu, Nur Yıldırım, Hatice Uluışık, Murat Akarsu, Emine Alioğlu, Ömer Aras, Hakan Temir, Asım Sarıkaya, Cuma Karan, Nadir Karakuş, Ünal Kılıç, Ali Aksu, Gencal Şenyayla, Nurullah Yazar, Necmeddin Şeker, Mehmet Salih Arı, Veli Aba, Ali Dadan, Merve Rukiye Dillice, Cahit Kara, Fethullah Zengin, Ömer Cide, Mehmet Dalkılıç, Mustafa İyidoğan, Mustafa Kılıç, Halil Ortakçı, Mahmut Kelpetin ve Mehmet Şimşir.
En fazlası 92, en azı 66 sayfa olan kırk kitabın, toplam sayfası 3290’dır. Yukarıda da zikrettiğim gibi, bunların tek bir ciltte toplanmasıyla günümüz anlayışına göre oluşacak okuma yükü, kırka bölünmüştür. Diğer bir ifadeyle her gün onlardan birini, sokağa çıkarken yanımıza alsak, en ehven okuyuşla onu iki günde okumuş oluruz ki, buna göre seksen, doksan günde tamamını okumamız hiç de zor olmayacaktır. Üstelik editörlerin şu vaadi bunu daha da mümkün kılmaktadır:
“Peygamberimizin İzinde 40 Sahabi Projemizin arka planında yatan temel amaç da ülkemiz insanına Peygamberimizin arkadaşlarının hayatlarını, modelliklerini akademik veya güncel tartışmalardan uzak, sade, ilk kaynaklara dayalı, sahih bilgiler üzerine kurulmuş kitaplarla tanıtmaktır. Bunun için de kitapların hacimleri ve içerikleri sınırlı tutulmuş, anlaşılır bir dil kullanmaya ayrıca özen gösterilmiştir.”
Sahabenin sosyal rolüne göre kimi farkları içerse de, metinler genellikle şu başlıklardan oluşmaktadır:
Sahabenin künyesi, kabilesi ve ailesi; İslamiyet’ten önceki hayatı, Müslüman oluşu; Mekke ve Medine devrindeki hayatı, görevleri, savaşları; eşleri ve çocukları; vefatı; şemaili ve şahsiyeti; ilmi yönü; hakkında nazil olan ayetler; konu oldukları ya da rivayet ettikleri hadisler; hikmetli sözler; hakkındaki kaynaklar.
Beyan Yayınları’nın, kırk sahabe serisiyle başlatmak istediği bir okuma bayramından yoksun kalacağınızı hiç sanmıyorum.
