Ponzi Yöntemi nedir?
Yatırımcılara vaat edilen kazancı, yatırımcılardan elde edilen paralarla tekrar yatırımcılara geri kazandıran bir dolandırıcılık yöntemidir. Yatırımcılar ana paralarını alamadan sadece vaat edilen karı alarak, sistemin sonunda ana paralarını kaybetmektedir.
Ponzi Yöntemi'ni kim buldu?
Ponzi Yöntemi,1920’li yılların başında İtalyan asıllı ABD'li Charles Ponzi’nin dükkanının camına bir kağıt asmasıyla birlikte başladı. “45 günde %50, 90 günde %100 kar yapın!”… Afişi görenler Ponzi’nin dükkanını ziyaret etti ve Ponzi'nin etkileyici üslubuyla oynadığı insan kaynakları oyununun büyüsüne kapıldı. Ponzi, yatırımcılara posta pullarını kullanarak arbitraj kârı elde edilebileceğine inandırıyor ve yaptıkları yatırımlarının yalnızca 45 günde %50, 90. Gününde ise %100 kar yapabileceklerini vaat ediyordu. Düşük bütçeli yatırımcılar sisteme dahil olduktan sonra paralarını vaat edilen gününde faiziyle birlikte geri alınca, Charles Ponzi’nin yöntemi bir anda nam salmaya başladı. Böylece çok sayıda insan Ponzi’yi ziyaret ederek, paralarını katlayacakları yatırımlarını yapmaya başladılar.
Kazananların artmasıyla yayılan Ponzi oyununa olan talep o kadar çok arttı ki, Ponzi yatırımcısı olmak isteyen insanları karşılamak için yeni şubeler açmak zorunda kaldı. Herkes Ponzi’nin sistemine güveniyor ve kazanıyordu. Üstelik bunu gizemli bir şekilde yapıyorlardı. Bir süre sonra Ponzi ortadan kaybolup yatırımcılar vaat edilen faizlerini alamayınca Ponzi’nin insanlara sunduğu yatırım ağı çöktü ve yatırım ağında paraları bulunan herkes dolandırılmış oldu. Bu oyundan yalnızca iki kişi karlı çıktı: Charles Ponzi ve sistemden doğru zamanda çıkmayı şans eseri başaran yatırımcıları…
Ponzi’nin 1 milyon dolar çapında büyük bir vurgunu yaptığı düşünülüyor. Daha sonra bu yönteme Ponzi Yöntemi denmeye başladı. Ponzi, Ponzi yöntemi veya Ponzi şeması, Ponzi’nin kurguladığı dolandırıcılık örneğini açıklamak için kullanılmaya başladı.
Ponzi Piramidi nedir?
Ponzi piramitine göre kârlı çıkanlar daima sisteme ilk katılanlardır. Sisteme güvenoyu oluşturulması ve diğer insanların dikkatini çekmeyi başarması için insanlara kazandırması gerekir. Piramite ilk gelenler gerçekten vaat edilen parayı vaat edildiği süre ve tutarda alabilirler. Sisteme giren ilk yatırımcılarla birlikte diğer yatırımcılar da işin içine dahil olur ve bu yatırımcılar piramidin alt katlarında yer alırlar. En üstteki üyelerin faizini daima sisteme yeni eklenenler sağlar.
Piramit büyüdükçe insanların alacakları artar ve bir gün sisteme gelen üye sayısı piramidin üst bölümündeki kişilerin gelirini karşılamaya yetmez. Bu aşamada planlanmış şekilde oyunun kurucuları anaparaları kendilerine ait diğer hesaplara aktarmaya başlar. Bu sırada ödemelerde gecikme, aksama ve şirket sözcülerinin bazı iyimser açıklamalarıyla her şeyin yolunda olduğu söylenir ve bir gün sistem kurucuları tüm parayla birlikte ortadan kaybolur.
Ponzi piramidi gereği, bu piramide ilk dahil olanlar, en uzun süre kalıp çöküş döneminden önce ana para ve kârlarıyla birlikte ayrılanlar zarar etmezler. Piramidin en altında kalanlar ise yıkılan piramit kalıntılarının altında maddi ve manevi kayıpla kalırlar.
Charles Ponzi kimdir?
3 Mart 1882'de İtalya'nın Lugo kentinde doğdu. 18 Ocak 1949'da Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde hayatını kaybetti. Ponzi 1903 yılında ABD'ye taşınmış olup kurduğu ponzi oyunu ile ABD tarihinin en ünlü dolandırıcılarından biri olmuştur. Charles Ponci, Carlo ve Charles P. Bianchi adlarıyla bilinmekteydi.
Ponzi Yöntemi, Türkiye'de kullanıldı mı?
Türkiye'de de Saadet Zinciri olarak tanımlanan Ponzi Yöntemi, ülkemizde de birçok kez kullanıldı. Bunların en ünlüleri arasında Titan Saadet Zinciri ve Çiftlikbank yer almaktadır.