Bilimleri madde ve zihin bilimleri olarak iki büyük kategoriye ayıran Bergson, bir bilimin felsefesini, o bilimin ihtiva ettiği hakikatleri mümkün olduğu kadar güçlü bir sentezle birliğe getirme çabası olarak” tanımladıktan sonra salt felsefi...

Ebu Hâmid el-Gazâlî'ye göre varlık, imge, lafız, mana ve ilim ilişkisi şöyledir: '...bir şeyin önce dış dünyada (ayn'larda), sonra zihinlerde, sonra lafızlarda, daha sonra da yazıda bir varlığı vardır. Buna göre yazı,...

Önceki yazımızda, Maurice Merleau-Ponty'nin 'Dünya sorunu ve başlangıç olarak kişiye has beden sorunu şundan ibarettir: her şey onda ikamet eder” sözünden yola çıkarak, insan açısından metafiziğin neliğini ve gerekliliğini...

'Dünya sorunu” diyor Maurice Merleau-Ponty, 've başlangıç olarak kişiye has beden sorunu şundan ibarettir: her şey onda ikamet eder.” Bedenin ikamet yeri, dolayısıyla mekan ve zarf olduğundan kimsenin kuşkusu yoktur. Sorun onun fiziki...

Tayfûr Ebû Yezîd (Bâyezid-i Bistamî, v. 848) ile ilgili şu menkıbeyi, merhum babamdan dinlemiştim: Yolcuğu pek sevmeyen Tayfûr, Bağdad'a gitmeye karar verir. Müridlerini de yanına alarak, doğum ve aynı zamanda ikamet yeri olan Bistâm'dan...

Tevhidî sanat, tevhid sanatçısı, sanatta tevhid etme, sanatını tevhidin hizmetine verme... şeklindeki terkiplerle, İslam'ı diğer semavi ve beşeri dinlerden ayıran en önemli esası, yani Tevhid'in bizzat kendisini sanatın bir malzemesi...

İslâm sanatına mahsus, 'İslam” kelimesi önceliğinde veya 've, ile” bağlaçlarıyla yaptığımız her türlü terkibin, 'İslam sanatı” terimi başta gelmek üzere, indirgemeci bir tutumdan neşet ettiğini bildiğimiz halde,...

Önceki yazımda 'redifli” yerine, sehven 'kafiyeli” kelimesini kullanmışım. Dikkat sahiplerinin dikkatine hürmeten öncelikle bu tashihimi ileteyim. Yunus Emre'nin 'Çıkdım erik dalına anda yidüm üzümi / Bostan ıssı kakıdı...

Şiir, hâllerin tarlasında kelimeyle tohumlanıp, söz (dize) olarak hasat edilen şeydir. Zira hâl mahalsiz olmayacağı gibi, tohumsuz da olamaz; tohumlanarak meyveye duran ise hasadını talep eder. Bu durumda yazımızın başlığı, Şiirin Sezai...

Ahmet Avni Konuk (v. 1938), Füsûsu'l-Hikem Tercüme ve Şerhi'ni 1915-1928 yılları arasında yazmıştı. Martin Heidegger (v. 1976), ilk şeklini 1935 yılındaki bir konuşmasının oluşturduğu, Sanat Eserinin Kökeni'ni (Holzwege içinde)...

İbnü'l-Arabî, tasavvufi hâl, makam ve mertebeyi, anlamlarındaki nüansları da yer yer belirleyerek, biribirlerinin içinden geçebilen (biri diğerlerinde yerleşebilen) kelimeler olarak kullanılır. Örneğin, makamı mekân'a bağlarken,...

Altı ayda bir yayımlanan, İslâm Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi Nazariyat'ın ilk sayısı, Ekim 2014'te, Nûrullah Özdem istifiyle kapağına taşıdığı İbn Sînâ'ya ait 'Düşünmek, icabete hazırlayan bir...

Sabah kahvemin imansız gitmemesi için, tepeleme kahve dolu fincanı kapıp otelin terasına çıktığımda, aynı maksatla oraya çıkmış iki kişiyle karşılaştım. Yaşça benden daha genç olanı, kahvesini de soğutmamaya çalışarak, cep telefonuyla...

Önceki yazımda, Varlık ve Zaman çevirisinden hareketle, Aziz Yardımlı'nın vicdan kavramı ve duyunç / bulunç kelimesi üzerinden, Arapça ve Farsça kelimeler başta gelmek üzere dil kültürü içinde, başka dillerin Türkçeleşmiş kelimelerini...

Yeryüzünde ekolojik dengeyi bozan ilk teknolojik gelişmenin kanalizasyon sistemi olduğunu söyleyen Lewis Mumford muydu? Tam hatırlamıyorum ama köpek, domuz, fare, sıçan ve hamamböceğinin atık yiyiciler olarak asli işlevlerini hatırlatan bir...

Konya Bilim Merkezi'nin Sosyal Bilimler Makale Yarışması'ndaki jüri üyeliğim münasebetiyle, geçtiğimiz cumartesi günü Konya'daydım. İtiraf etmeliyim ki, belediyeler tarafından çoğunlukla reklam amaçlı olarak yapılan tipik...

Vahdet-i vücûd doktrininden (Sadreddin Konevî'den, v. 1274) önceki tasavvufî düşünceye, İslam metafiziğinin doğru anlaşılması ve anlatılması bakımından özel bir önem yüklediğimiz içindir ki, bu köşedeki ilgili yazılarımızda...

'Sizin hesabınız yıllar önce ödendi” sözü, gündelik hayatımıza dokuz yıl önce girmişti. Başkan Erdoğan'ın, Şimon Peres'e karşı 'one minute” çıkışını takiben, körfez ülkelerindeki mükrim kimi esnafın, Türk...

Gelenek sanat ortamlarında sonu gelmez bir talep olarak konuşula gelen nazariyat ihtiyacının, bu sanatları asıllarına has olarak anlama ve anlatma arzusundan çok, modern sanat nazariyatıyla rekabet etme arzusundan kaynaklandığı aşikardır. Dolayısıyla,...

Önceki yazımı, 'Lâklâkiyât içinde lagalugalı lakırtılarla gündelik hayata uyumlulaştırılıyoruz ya, artık ne gam!” diye bitirmiştim. Hareket noktam ise, tamı tamına modernleşme demek olan değersizin değerlileştirilmesi, itibarsızlaştırmanın...

-Televiyonda ne var? -Lâklâkiyât! -Ne konuşuyorlar? -Lagaluga! -Yani? -Lakırtı işte! Lâklâkiyât, lagaluga ve lakırtı... televiyon yayınlarının düzeyini özetleyen gündelik üç kelime! Gündelik, kendi sıradanlığına ve kendi iç işleyişine...

Andreas Tietze, vefatından (2003) az bir süre önce hazırlayıp, ilk basımını bizzat gördüğü Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı'nın birinci cildildinde (2002), Türkiye Türkçesi'nin '14. asırdan beri mühim bir mevkie...