Azerbaycan'ın Bakü'deki Sputnik ofisine yapılan operasyon ve Yekaterinburg'daki olaylar nedeniyle iki ülke bakanlıkları arasında karşılıklı protesto notası verildi. Rusya, Azerbaycan'dan gözaltına alınan gazetecilerin serbest bırakılmasını talep ederken, Azerbaycan ise Rus kolluk güçlerinin eylemlerini sert bir şekilde protesto etti. Peki, Rusya Azerbaycan arası gerginlik neden artıyor?
RUSYA AZERBAYCAN ARASI GERGİNLİK NEDEN ARTIYOR?
Azerbaycan ve Rusya arasında gerginlik büyüyor. Rusya, Sputnik haber ajansının Bakü'deki ofisine düzenlenen operasyon ve bazı çalışanların gözaltına alınması nedeniyle Azerbaycan'a nota verdi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan'ın Moskova Büyükelçisi Rahman Mustafayev'i bakanlığa çağırarak, Bakü'de gözaltına alınan Rus gazetecilerin derhal serbest bırakılmasını talep etti.
AZERBAYCAN'DAN CEVAP GECİKMEDİ
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Büyükelçi Mustafayev'in Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndaki görüşmesinde, Yekaterinburg'da Azerbaycan vatandaşlarının öldürülmesi ve ağır şekilde darp edilmesine ilişkin protesto notası Moskova'ya sunuldu. Azerbaycan vatandaşlarının sorgulanması sırasında Rus kolluk kuvvetleri tarafından işkence ve aşağılayıcı muamelenin kullanılmasının "sert bir şekilde" protesto edildi. Kolluk kuvvetleri tarafından gerçekleştiren bu eylemlerin, Rusya Federasyonu mevzuatının ve uluslararası alanda tanınan temel insan hakları ve özgürlüklerinin ihlali olduğu vurgulandı. Aynı zamanda, baskınların organize edilmesi ve gerçekleştirilmesi sırasında, Azerbaycanlılara karşı sergilenen etnik hoşgörüsüzlük ile bu tür olayların Rusya medyasında yer almasının ciddi endişeye yol açtığı bildirildi. Rusya kolluk kuvvetlerinin yasa dışı eylemleri, Azerbaycanlıların öldürülmesi ve ağır yaralanması Azerbaycan kamuoyunda son derece olumsuz bir tepkiye neden olduğu ifade edildi. Rusya tarafından bu saldırıların kapsamlı ve objektif bir şekilde soruşturulması ve sorumluların Rusya Federasyonu'nun mevcut mevzuatına uygun olarak cezalandırılması için acil önlemler alınması talep edildi.
AZERBAYCAN'IN İÇ İŞLERİNE KARIŞMAMA ÇAĞRISI
Aynı zamanda notada, 12 Şubat'da "Rossiya Segodnya" uluslararası haber ajansının Bakü kolunun müdürünün Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldığını ve ajansın Azerbaycan'da şube ve temsilcilik olarak faaliyet göstermesinin yasal dayanağının olmadığı belirtildi. Şubenin faaliyetlerini 3 gün içinde durdurması için resmi bildirimde bulunulduğu, ancak buna rağmen söz konusu şubenin akreditasyonu iptal edilen Rusya vatandaşları tarafından yasadışı olarak faaliyetlerine devam ettiği bilgisi yer aldı.
Bu bağlamda, notada Rus tarafının tepkisinin hiçbir yasal dayanağı olmadığı vurgulanarak, Azerbaycan'ın iç işlerine karışmamaları çağrısı yapıldı. Rus güvenlik güçlerinin uygulamalarından farklı olarak Azerbaycan'ın aldığı tedbirlerin ve uygulama biçiminin tamamen yasal olduğu bildirildi.
NE OLMUŞTU?
Rusya'nın Yekaterinburg kentinde 27 Haziran sabahı düzenlenen operasyonlarda, Azerbaycan asıllı Seferovlar ailesi hedef alınmıştı. Eş zamanlı olarak 10'dan fazla adrese yapılan baskınlarda, Ziyeddin ve Hüseyn Seferov adlı 2 kardeş hayatını kaybetmişti. Operasyonda 3 kişi ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılmış, 9 kişi de gözaltına alınmıştı.
RUSYA'NIN BAKÜ BÜYÜKELÇİLİĞİ MASLAHATGÜZARI BAKANLIĞA ÇAĞRILMIŞTI
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, olaylar üzerine cumartesi günü Rusya'nın Bakü Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Pyotr Volokovıh'ı bakanlığa çağırmış, olayın soruşturulması ve şiddet uygulayan tüm faillerin en kısa sürede adalete teslim edilmesi gerektiği yönündeki beklentilerini Rusya tarafına iletmişti. Ayrıca, Azerbaycan Kültür Bakanlığı da ülkedeki tüm Rus kültürel etkinliklerin iptal edildiğini duyurmuştu.
RUSYA'DAN AÇIKLAMA
Rusya İçişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise operasyonun geçmiş yıllarda Yekaterinburg'da işlenen bazı suçlarla ilgili yürütülen soruşturma kapsamında gerçekleştirildiği ve Rusya Ulusal Muhafızları'na bağlı Özel Hızlı Müdahale Birimi (SOBR) desteğiyle yürütüldüğü belirtilmişti. Gözaltına alınan kişilerin adreslerinde aramalar yapıldığı kaydedilirken, operasyon sırasında yaşanan can kayıplarına ilişkin herhangi bir bilgi verilmemişti.
AZERBAYCAN'DAN MİSİLLEME GELDİ
Azerbaycan vatandaşlarının ve Azerbaycan kökenli kişilerin Rusya Federasyonu kolluk kuvvetleri mensupları tarafından işkenceye maruz bırakılması ve iki kişinin kasten öldürülmesiyle ilgili olarak Azerbaycan Başsavcılığı tarafından bugün ceza soruşturması başlatıldı. Bununla da yetinmeyen Azerbaycan yönetimi, Rusya'ya misilleme yaptı. Bakü'de Rus vatandaşlarından oluşan organize suç örgütü üyeleri gözaltına alındı.
RUS GAZETECİLER GÖZALTINDA
Bakü yönetimi ayrıca Rus devlet haber ajansı Sputnik'in Azerbaycan'daki ofisine de baskın yaptı ve üç Rus gazeteciyi gözaltına aldı. Ayrıca ülkedeki tüm Rus kültürel etkinlikleri iptal edildi.
KRİZ NASIL BAŞLADI?
Rusya Ulusal Muhafızları, 27 Haziran'da Yekaterinburg şehrinde düzenlediği ortak operasyonlar sırasında, geçmişte işlenen bazı suçlarla ilgili şüpheli olarak görülen Azerbaycan vatandaşları ve Azerbaycan kökenli kişileri gözaltına aldı.
Gözaltı sürecinde ve sonrasında, kolluk kuvvetleri mensuplarının bazı kişilere karşı grup halinde gerçekleştirdiği eylemlerde, kişilerin özgürlüklerinin kısıtlandığı, savunmasız ve direnme imkanı bulunmaksızın sert cisimlerle vücutlarının çeşitli bölgelerine çok sayıda darbe indirildildiği, ağır işkencelere maruz kaldıkları bildirildi.
Olay sonucunda, küçük ölçekli ticaretle uğraşan 59 yaşındaki Hüseyn Seferov, Yekaterinburg'daki bir emniyet binasında hayatını kaybetti. Kardeşi, taksi şoförlüğü yapan 55 yaşındaki Ziyaddin Seferov ise güvenlik güçlerine ait resmi araçta aldığı ağır darbeler nedeniyle yaşamını yitirdi.
ADLİ TIP RAPORLARI YAYINLANDI
Adli tıp raporlarına göre, Hüseyn Seferov'un çok sayıda kaburga kırığı ve diğer travmalara bağlı olarak travmatik ve hemorajik şoktan (hücrelerin oksijensiz kalması), Ziyaddin Seferov'un ise çok sayıda darbe sonucu gelişen travmatik şoktan öldüğü belirlendi. Ayrıca, aynı operasyon kapsamında gözaltına alınan diğer Azerbaycan vatandaşlarının da benzer şekilde işkenceye maruz kaldığı, çeşitli derecelerde bedensel zarar gördüğü ve hâlâ Rusya'daki sağlık kuruluşlarında tedavi altında bulundukları bildirildi.
GERİLİMİN ARKA PLANI
Azerbaycan'a ait yolcu uçağının 25 Aralık 2024'te Rus hava sahasındayken yerden açılan ateşle hasar gördüğü için Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında düşmesi üzerine Azerbaycan, Rusya'dan özür ve suçluların cezalandırılmasını istemişti ancak bu talep karşılık görmedi.
Daha sonra Azerbaycan, Bakü'de faaliyet gösteren ve "Rus Evi" olarak bilinen "Rusya Kültür Merkezi"nin faaliyetini sonlandırırken, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, eski Sovyetler Birliği'nin 2. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanya'sını mağlup etmesinin 80. yıl dönümü dolayısıyla Moskova'da düzenlenen törenlere katılmadı.
