Suriye'de neler oluyor? Harekete geçen gruplar hangileri? Neyi amaçlıyorlar?

Yazarımız Muhammed Yorgancıoğlu son saatlerin en sıcak konusunu derinlemesine analiz etti. Suriye'de neler oluyor? Harekete geçen gruplar hangileri? Neyi amaçlıyorlar? Türkiye, ABD, Rusya, İran ve İsrail denkleminde hangi grup nerede konuşlanıyor? Esed'e bağlı rejim güçleri nerede? Neler oluyor? Yazarımız sizler için bir analiz yazısı kaleme aldı. Suriye'de neler oluyor?

Halep batı kırsalında Suriyeli direnişçilerden stratejik hamle: “Düşman Caydıran Harekatı”

Suriyeli Muhalif Direniş Hareketleri, Suriye direnişinin ilk yıllarında büyük zaferlere imza atarak rejimi devirmek için önemli bir aşamaya kadar ilerlemişti. Ancak, sahadaki bölünmüşlük, grupçuluk ve dağınıklık direnişin gücünü dağıttı. Rusya ve İran gibi uluslararası aktörlerin savaşa dahil olmaları sahadaki denklemi değiştirdi ve direniş kazandığı bir çok bölgeyi kaybetti.
Direniş hareketleri, bu kayıpların ardından yaptıkları değerlendirmelerde yaşanan bu gerilemelerin temel nedeni olarak gruplar arasındaki dağınıklığın bölünmüşlüğün ve grupçuluk anlayışının olduğunu tespit ettiler.
Bu değerlendirme, muhalif hareketlerin direnişin ilk günlerindeki dayanışma ruhuna dönmek için  grupçuluğu ve bölünmüşlüğü terk ederek birlikte hareket etme kararı almasıyla sonuçlandı. Amaçları, ortak bir cephe oluşturarak Esed rejimine karşı etkili bir mücadele sürdürmekti.

Bu farkındalık ve hazırlıkla geçen dört yıllık bir sürecinin ardından, birlikteliğin ve dayanışmanın ilk somut adımı dün sabah saatlerinde El Feth'ul Mubin Operasyon Komitesi’nin liderliğinde başlatılan “Düşman Caydıran”  harekâtı ile atıldı. Operasyon, Halep'in batı kırsalında Esed rejimine ait askeri noktalara yönelik stratejik bir saldırı olarak sahada kendini gösterdi.

Bu adım, muhalif hareketlerin sahadaki dağınıklığı sona erdirdiğini ve uzun süredir beklenen birlik ruhunu harekete geçirdiğini açıkça ortaya koyuyor. 

Operasyona Katılan Muhalif Güçler

Operasyon, birçok Suriyeli muhalif grubun katılımıyla yürütülmektedir. Bu gruplar:

''Ahraru’ş Şam
Heyet Tahrirü'ş Şam (HTŞ)
Ceyş’ul Ahrar
Nureddin Zengi Tugayları
Sugur Şam
Faylaku'ş Şam
Ceyş'un Nasr
Cephe Şamiyye 
Cephe Şarkiyye’dir''

Suriye'deki Feth'ul Mubin Operasyon Komitesi'nin bileşeni olan bu gruplar, rejime karşı ortak bir mücadele vermeyi amaçlayan farklı ideolojik ve operasyonel geçmişlere sahip yapılardır.

Bu grupların genel özellikleri ve uluslararası ilişkilerine dair şunlar söylenebilir:

1. Ahraru’ş Şam

Hedef ve İdeoloji: Ahraru’ş Şam, başlangıçta farklı İslami yapıların bir araya gelerek birleşmesi ile kuruldu. 2014 yılında İdlib'in Ram Hamdan köyünde Hareketin şura heyetinin toplantısına yönelik gerçekleştirilen faili meçhul saldırıda komutanlarının tamamı şehid oldu. Sahanın en güçlü ve etkili direniş hareketi olarak mücadele ederken komutanlarının tamamına yakınını bir saldırıda kaybetmesinin ardından sahadaki etkisi de yavaş yavaş azaldı. Ahrar Şam, Esed rejimini devirip 
İslami bir yönetim kurmayı hedefleyen önemli bir direniş hareketidir.

Mutedil bir İslami düşünceye sahip olan yapı, Suriye direnişinin en önemli direniş hareketleri arasında sayılmaktadır.

Kaynak ve Destek: Özellikle Türkiye ve Katar gibi ülkelerden destek aldığı yönünde iddialar olsa da son yıllarda hiç bir ülkeden destek ve yardım almadığı bilinmektedir.

Etki Alanı: İdlib ve Halep bölgelerinde aktif bir şekilde yer almaktadır.

2. Heyet Tahrirü'ş Şam (HTŞ)

Hedef ve İdeoloji: Daha önce El Kaide bağlantılı olan HTŞ, 2017'de bu bağını kopararak bağımsız bir yapıya evrildi.

Kaynak ve Destek: Resmi olarak herhangi bir devlet tarafından desteklenmediği belirtiliyor. ABD tarafından terör örgütü olarak tanınıyor. 
İdlib şehrini ve kırsalını kontrol altında bulunduran HTŞ toplumsal taban oluşturduğu bölgede birçok sosyal yardım projeleri yürütüyor.

Etki Alanı: İdlib ve çevresindeki kontrol alanıyla Suriye'de önemli bir güç merkezi oluşturuyor.

3. Nureddin Zengi Tugayları

Hedef ve İdeoloji: Başlangıçta daha ılımlı bir İslamcı çizgide hareket eden yapı HTŞ ile birleşerek yoluna devam etti.

Kaynak ve Destek: ABD'den bir dönem destek aldığı iddia edilse de, HTŞ ile iş birliği nedeniyle bu destek sonlandırıldı.

Etki Alanı: Halep ve çevresinde etkin.

4. Faylaku'ş Şam

Hedef ve İdeoloji: Daha geniş İslamcı bir çerçevede hareket ediyor ve Müslüman Kardeşler'e yakın bir duruş sergiliyor.

Kaynak ve Destek: Türkiye'nin en önemli destekçileri arasında olduğu biliniyor. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekâtlarında aktif bir rol üstlendi.

Etki Alanı: Kuzey Suriye’deki Türkiye destekli bölgelerde etkili.

5. Cephe Şamiyye ve Cephe Şarkiyye

Hedef ve İdeoloji: Daha ulusalcı çizgide oldukları değerlendiriliyor. Temel amaçları rejime devirmek için karşı mücadele.

Kaynak ve Destek: Türkiye ile yakın ilişkileri var ve Özgür Suriye Ordusu'nun parçası olarak hareket ediyorlar.

Etki Alanı: Fırat Kalkanı bölgesinde aktif.

6. Ceyş'ul Ahrar

Ahrar Şam Hareketinin eski Askeri Komutanı Salih Tahhan komutasında mücadele eden yapı İdlib ve çevresinde aktif olarak mücadele ediyor.

7. Sukur Şam
Bir dönem Ahrar Şam ile birleşerek mücadele eden yapı, Ahrar Şam içerisinde yaşanan bölünmeler sonrası hareketten ayrılarak özellikle İdlib çevresinde mücadelesine devam etmektedir. 

Genel Değerlendirme

Bu gruplar arasında farklı ideolojiler ve yöntemler olsa da Esed rejimini devirmek için ortak bir hedef etrafında birleşmiş durumdalar.

Feth'ul Mubin operasyon komitesi, direniş hareketlerinin tek bir komuta altında birleşerek hareket ettiğini göstermekte ve 2019’dan beri oluşturulan koordinasyonun etkili bir şekilde uygulandığını kanıtlamaktadır.

"Düşman Caydıran Harekatı," Suriye direniş hareketlerinin birleşik bir güç olarak Esed rejimine, Rus askerlerine ve İran’ın desteklediği başta Hizbullah olmak üzere Şii milislere karşı düzenlediği stratejik bir saldırıdır.

Operasyonun temel amaçlarını şu şekilde sıralayabiliriz

1.Rejim İhlallerine Karşı Misilleme: 
Bu harekat, Astana görüşmeleri çerçevesinde Türkiye, Rusya ve İran’ın garantörlüğünde üzerinde uzlaşılan, gerginliğin azaltılması mutabakatı (Muhaliflerle Rejim arasında var olan durumu koruyacak, ateşkes anlamına gelen mutabakat) Esed rejimi tarafından sürekli ihlal edilmesi ve özellikle Rejimin, muhaliflerin kontrolünde bulunan sivil yerleşim alanlarına yönelik saldırılarına karşı bir yanıt niteliğindedir. Harekat, rejimin saldırgan politikalarını durdurmayı hedeflemektedir.

2. Kaybedilen Bölgeleri Geri Alma: Astana Mutabakatı sonrası Rejimin ve müttefiklerinin muhaliflerden ele geçirdiği bölgeleri geri almak,

3. Demografik Mühendisliğe Karşı Mücadele: İran destekli Şii milislerin özellikle Halep kırsalında uygulamaya çalıştığı demografik değişikliklerin önüne geçerek bu bölgelerdeki Sünni nüfusun korunmasını sağlamak,

4. Rejimin Yeni Saldırılarını Engelleme ve Karşı Savunma: Son dönemde Esed rejiminin, Cebeli Zaviye bölgesine yönelik büyük bir saldırı hazırlığı içinde olduğu tespit edilmiştir. Bu operasyonun en önemli amaçlarından birisi de, rejimin planlarını bozmak ve muhaliflerin kontrolünde olan kurtarılmış bölgelerini savunmaktır.

"Düşman Caydıran Harekatı," bu stratejik hedeflerle hem saha üstünlüğü sağlama hem de siyasi denklemleri değiştirme niyetindedir. Operasyon, direniş gruplarının uzun yıllardır beklenen koordinasyon ve birlik ruhunun sahada bir yansıması olarak görülmektedir.

Operasyonun Stratejik Arka Planı
Bu operasyon, sadece askeri harekatla sınırlı değildir. Aynı zamanda bölgesel ve küresel dengeyi etkileyebilecek stratejik bir adımdır:

1. Rusya’nın Zayıflığından Yararlanmak
Rusya’nın Ukrayna’da AB ve ABD ile savaşının Rusya üzerinde oluşturduğu askeri ve ekonomik yük, Moskova’nın Suriye’deki müdahale kapasitesini sınırlamasına sebep oldu. Ortaya çıkan bu durum, muhaliflere daha rahat bir hareket alanı sağladı.

2. Hizbullah’ın İnsan Kaynağı Sorunları:
Hizbullah’ın üst düzey kadrolarını kaybetmesi ve Lübnan’daki ekonomik kriz, rejime sağlanan desteğin zayıflamasına neden oldu. Özellikle Hizbullah’ın İsrail ile ateşkes ilan etmesi sonrası ortaya çıkan tablo, Suriye’li Direniş hareketlerine operasyon için bir fırsat sundu.

3. Esed Rejiminin Rusya ve İran’ın kendi iç sorunlarıyla boğuşmasının akabinde içinde bulunduğu zafiyet, operasyon için önemli bir zamanlama olarak görülmektedir.

Operasyonun Seyri ve İlk Başarılar

Operasyonun ilk gününde Direnişçiler Esed rejimine ait bir çok askeri kontrol noktasını ve 46. Alay ele geçirdiler. 

Muhalifler şu ana kadar 110 Km bir alanda bulunan çok sayıda köy ve kasabayı kontrol altına alırken, Esed rejimine ait 2 askeri helikopter, 15 tank, 5 ZPT, birçok askeri araçla birlikte çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirildi.

Operasyonun başladığı andan itibaren 36 saat içinde Esed rejimi ve İran destekli Şii milislerden  en az 32 köy ve kasaba ele geçirildi. Bu kazanımlar, rejimin Halep batı kırsalındaki savunma hattını ciddi şekilde zayıflatmıştır.
Bu operasyonda, çok sayıda Esed Militanıyla birlikte İran Destekli Şii Milislerle Rus paralı askerler etkisiz hale getirldi.

Bu askeri kazanımlara rağmen Operasyonun başarısını tehdit eden bazı faktörler bulunmaktadır:

Rusya’nın Hava Gücü: Ukrayna savaşı nedeniyle zayıflasa da Rusya, Suriye’de hava üstünlüğünü kullanarak muhaliflere ciddi kayıplar verdirebilir.

Uluslararası Manipülasyon: Esed rejimi ve İran, operasyonu “Direniş Ekseni’ne” karşı İsrail ve ABD’nin başını çektiği bir operasyon gibi olarak lanse ederek uluslararası kamuoyunda muhaliflerin meşruiyetini zayıflatmaya çalışabilir.

Sonuç olarak;
“Düşman Caydıran Harekatı,” muhalif hareketlerin uzun süredir beklenen dayanışma ve birlik ruhunu sahada göstermesi açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Operasyon, hem askeri hem de siyasi bir hamle olarak Suriye’nin geleceğinde denklemleri değiştirebilecek bir potansiyele sahiptir. Operasyonun uzun vadeli başarısı, muhalif grupların birliğini korumasına, rejime karşı dirençli savunma stratejilerine bağlı olacaktır. Suriye savaşının geleceği açısından bu operasyon, bölgesel dengeleri değiştirebilecek bir potansiyele sahiptir.
Bu operasyonun Halep'in Batı kırsalından İdlib Güney kırsalında yer alan Sarakib'e kadar uzanan bölgede Astana mutabakatı öncesi muhaliflerin kontrolünde bulunan ama mutabakat sonrası Esed rejimi ve Şii Milislerin kontrolüne geçen bölgelerle mi sınırlı kalacak yoksa Direnişçiler yakaladıkları bu motivasyonla Halep şehir merkezine mi yürüyecek ilerleyen günlerde hep beraber göreceğiz.

MUHAMMED YORGANCIOĞLU
HABERVAKTİ