Tafoni nedir? Tafoni özellikleri nelerdir? Tafoni nasıl oluşur? Tafoni hangi bölgelerde görülür? Dış kuvvetler nelerdir?
TAFONİ NEDİR? ÖZELLİKLERİ NELERİDİR?
Tafoni, kaya yüzeyinde oyuk biçimindeki bir aşınma şeklidir.Kurak, yarıkurak, sıcak bölgelerde granitoid yerlerde kayaların çukur yerleri ile gölgede kalan bölümlerinde, kılcallığa bağlı olarak oluşan 1 metre ya da daha büyük çukurluklara denilmektedir.Nemli ve ılıman bölgelerdeki daha küçük boyutlu Tafonilere “bal peteği erozyonu,arı yuvası” gibi adlar verilmektedir.
Kıyı bölgelerinde ve kurak alanlarda tuzlu malzemenin ayrışmasına ve ayrıca mikroorganizmaların aşındırmasına veya ufalanmaya yol açan günlük sıcaklık değişmelerine bağlı olarak meydana gelir.
Kimyasal ayrışma, tuz kristaizasyonu, rüzgar erozyonu, donma-çözülme tafoniyi oluşturan temel etkenlerdir. Tafoni granit ve kireçtaşı gibi granül bir kayanın içinde bulunmaktadır. Tafoniler küçük mağara özellikleri de göstermektedir.Bunlar genellikle bir yamaç,uçurum veya kayaların aralarında ortaya çıkmaktadır.
Tafoni dünyanın her bölgesinde, genellikle gruplar halinde her türlü ortamda bulunabilirler; ancak deniz bölgelerinde, gelgit alanları ile yarı kurak ve kurak çöllerde çok miktarda bulunmaktadır. Ayrıca granitik kayaçlarda da görülür. Oluşumlarında litoloji ve iklim değişiklikleri etkili olmuştur.
Tafoninin küçük versiyonlarına “Alveol” denir. Alveollerin oluşumlarının tuz ayrışması sonucu olduğu öne sürülmüştür. Bunlar Hindistan'ın Tar Çölü, Jodhpur-Ajmer, Ürdün’ün Petra kenti, Kıyı Kaliforniya bölümünde bulunur. Ayrıca Dünya genelinde Kutup bölgelerinde ve Antarktika’da bulunmaktadır.
