Telmih sanatı nedir?
Bir söz içerisinde kıssaya, efsaneye, tarihi bir hadiseye veya bir ayete, hadise,meşhur bir atasözüne, bir inanışa işaret etmek esasına dayalı söz sanatıdır. Bu söz sanatında, sözün kaynağı belirtilmeksizin neye telmihte bulunduğu anlaşılabilir olmalıdır.
Telmih kelimesinin sözlük anlamı nedir?
Telmih sözlük anlamı olarak; bir şeye kısaca, göz ucuyla bakmak demektir.
Telmihin irad-ı mesel ve iktibas ile arasındaki farklar nelerdir?
İktibasta ayet ve hadisin bizzat ibaresinden alıntı yapılır, irad-ı meselde de bir atasözü az çok bir değişiklikle alınır. Telmihte ise bunlara işaret edilir, ibareler söylenmez.
Telmih sanatına örnekler:
Kara toprak ayaklarımız altında
Mavi gök yukarda
Ne bulduysak orada bulduk (Behçet Necatigil)
Orhun abidelerinde geçen "Üstte mavi gök, altta yağız (kara) yer kılındıkta ikisi arasında insanoğlu kılınmış." cümlesine telmih vardır.
Biliriz Rabbini yad ettiği an İbrâhim
Nårı Nemrudun, o háliyle, gülistân oldu (Faruk Nafiz Çamlıbel)
Şair, İbrahim aleyhisselam kıssasına ve onun ateşe atıldığında ateşin onu yakmadığını heber veren ayete işaret etmektedir. (Enbiyâ, 21/68-69).
Akşam oldi Tanrı dünyasına baktı
Yorulmuş, bitkin dinlenmesi için
Uykuları saldı.
(Behçet Necatigil)
Şair, "Uykunuzu dinlenme vakti kıldık. Geceyi örtü yaptık." (Nebe, 9-10)ayetlerine telmihte bulunmaktadır.
