Teoman kimdir? Türk tarihinde ilk darbe...

Teoman, Asya Hun İmparatorluğu kurucusu ve ilk hükümdarıdır.  Aynı zamanda Metehan’ın babasıdır.

İlk dönem Türk hükümdarlarına Yabgu da denildiği için, bazı kaynaklarda Teoman Yabgu ya da Tuman Yabgu olarak da yer alır. Teoman Han, M.Ö. 220-209 arasında hüküm sürmüş ve Türk kavimlerini kendi bayrağı altında toplamıştır. Orta Asya'da kurulan ilk Türk devleti olan Hun İmparatorluğu, komşu ülkeleri ve Çin topraklarının bir kısmını hakimiyeti altına almış ve ardı ardına yaptığı akınlar neticesinde Çin üzerinde büyük baskı uygulamıştır. Çin Seddi, Hun Türkleri'nin akınlarını durdurabilmek adına Çin tarafından alınan tedbirlerin en bilinenidir.  

İlk kez Türk siyasi birliğini sağladı

M.Ö. 300 yıllarda Teoman güçlü bir kabilenin lideriydi. Hükmetmeye olan yeteneği, zekası, siyasi ve askeri gücü sayesinde diğer kabileleri kolayca bünyesine katarak Türk birliğini sağladı. M.Ö. 220 yılında Asya Hun İmparatorluğu'nu kurdu. O zamana dek Türk boyları, Çin İmparatorluğu’na birçok akında bulunmuştur. Ancak Türk birliğinden söz edilemediği için güçler birleştirilememiş ve yapılan akınların etkisi az olmuştur. Teoman’la birlikte daha güçlü ve daha stratejik akınlarda bulunulmuş ve Çin dahil Orta Asya’daki birçok kabile bu yeni güçten korkmuştur. Teoman ülkeyi sadece Çin yönünde genişletmedi. Dört tarafa doğru akınlar yaptı ve bugünkü Kazakistan’dan daha büyük bir Hun sınırı elde etti. Zamanla bazı Tunguz ve Moğol boyları da Asya Hun İmparatorluğu hakimiyetine girmişlerdir.

Türk tarihinin ilk darbesi ve Teoman'ın Ölümü:

Bir Han Hanedanlığı tarihi olan Han-Shu, Teoman’ın ölümünü şu şekilde anlatır:

Tanhu Teoman’ın Mete adında bir oğlu vardı. Mete aynı zamanda tahtın vârisiydi. Teoman, küçük oğlunun annesi olan genç bir hatuna sahipti. Teoman, Mete’nin yerine küçük oğlunu tahta vâris olarak bırakmayı istedi ve Mete’yi Yüeçilere tutsak olarak göndermeyi başardı. Mete bir tutsak hâline gelince, Teoman hızla Yüeçilere savaş açtı. Bunun üzerine Yüeçiler Mete’yi öldürmek istediyse de Mete onlardan iyi koşan bir at çaldı, at ile Yüeçi ordugâhından uzaklaştı ve evine geri döndü. Teoman bunu bir güç gösterisi olarak algıladı ve on bin süvariyi onun emirine verdi. Mete ıslıklı oklar ve at üstünde atış yapma konularında uzmanlaştı.

Maiyetindekilere verdiği en önemli emir “Islıklı okla vurularak işaretlenen herhangi bir nesneye karşı ok taarruzu yapmayan herkes idam edilecektir.” şeklindeydi. Ordusunun savaş kabiliyetini geliştirmek için oyun hayvanlarının kullanıldığı avlar tertip etti. Islıklı okun atıldığı yerlere atış yapmayan askerleri, hemen o noktada öldürttü. Sağ ve solundaki bazı kişiler atış yapmaya cesaret edemedi. Metehan hemencecik orada onların boğazını kesti. Sonra biraz bekledi ve ıslıklı okla ateş edemeyen eşine doğru atış yaptı. Hâlâ sağında ve solunda atış yapmaya cesareti olmayanlar vardı, onları da öldürdü.

Bir müddet bekledi, ava çıktı. Islıklı ok başlarıyla babasının en iyi atlarını hedef aldı. Sağındaki ve solundakiler de hemen onun okunun gittiği yere atış yaptılar. Artık Mete, sağındaki ve solundaki adamlarının olası bir görev için hazır olduklarını biliyordu. Teoman’ın avını ve Teoman’ı takip etti. Islıklı okuyla Teoman’a nişan aldı. Sağındaki ve solundakiler de hep birden onun ıslıklı okunu takip ettiler, Teoman’a nişan aldılar. Böylece Teoman öldürüldü. Metehan; üvey annesini, küçük erkek kardeşini hatta kendisine itaat etmeyen bazı önemli bürokratları öldürttü. Metehan orada kendini tanhu ilan etti ve tahta çıktı.