TEŞRİK NE DEMEK?

Sözlükte “doğuya doğru gitmek”, “eti parçalayıp güneşte kurutmak” ve “yüksek sesle tekbir almak” gibi anlamlara gelen teşrîk; dini literatürde Zilhicce’nin belirli günlerinde, farz namazların ardından getirilen tekbirleri ifade eder. Bu özel tekbirlere “teşrik tekbirleri”, bu günlere ise “teşrik günleri” (eyyâmü’t-teşrîk) denilmektedir.

TEŞRİK GÜNLERİ NE ZAMAN?

Hac menâsikinin yoğun şekilde icra edildiği Zilhicce ayı, günlerine göre özel isimlerle anılır:

Bazı İslâm âlimleri, arefe (9. gün) ve kurban bayramının birinci gününü (10. gün) de teşrik günlerine dâhil ederek bu günlerin sayısını beş olarak kabul etmiştir.

TEŞRİK TEKBİRLERİ NASIL BAŞLADI?

Teşrik tekbirlerinin tarihi, Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’i kurban etmekle sınandığı kıssaya dayandırılır. Rivayete göre Cebrâil, Allah tarafından gönderilen koçla birlikte gelirken “Allahu ekber Allahu ekber” diyerek tekbir getirir. Bu tekbiri duyan Hz. İbrahim “Lâ ilâhe illallahu vallahu ekber” diyerek cevap verir. O sırada kurban edilmeyi bekleyen Hz. İsmail ise “Allahu ekber velillâhi’l-hamd” der. Bu sözler zamanla teşrik tekbirlerinin lafzını oluşturur.

TEKBİRİN ARAPÇASI VE ANLAMI

Teşrik tekbiri şu şekilde getirilir:

اَللّٰهُ اَكْبَرُ اَللّٰهُ اَكْبَرُ، لَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ اَكْبَرُ، اَللّٰهُ اَكْبَرُ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ

“Allahu ekber Allahu ekber, lâ ilâhe illallahu vallahu ekber, Allahu ekber ve lillâhi’l-hamd.”

Türkçesi:
“Allah her şeyden yücedir, Allah her şeyden yücedir. Allah’tan başka ilâh yoktur. O Allah her şeyden yücedir. Hamd Allah’a mahsustur.”

NE ZAMAN GETİRİLİR? KAÇ KEZ SÖYLENİR?

Hz. Peygamber’in uygulamasına dayanan rivayetlere göre, teşrik tekbirleri, arefe günü sabah namazından başlayarak bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar (dahil) her farz namazın ardından bir defa getirilir. Bu da toplamda 23 vakte tekabül eder.

  • Başlangıç: Zilhicce’nin 9. günü (arefe) sabah namazı

  • Bitiş: Zilhicce’nin 13. günü (bayramın 4. günü) ikindi namazı

DİNİ HÜKMÜ NEDİR? VACİP Mİ, SÜNNET Mİ?

Hanefî mezhebine göre, teşrik tekbirlerinin bu günlerde farz namazların ardından söylenmesi, kadın-erkek her Müslümana vaciptir. Bu görüş, İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed tarafından da benimsenmiştir.
Şâfiî mezhebine göre ise teşrik tekbirleri sünnettir.

Önemli bir detay da, teşrik günlerinde kılınamayan namazlar daha sonra kaza edilirken, teşrik tekbirleri de kaza namazının ardından söylenir. Ancak teşrik günleri geçtikten sonra kılınan kazalarda tekbir getirilmez.

TEKBİRLERİN İSMİ NEREDEN GELİYOR?

Bazı İslâm âlimleri, bu tekbirlere “teşrik” adının verilmesini;

  • Bayramın ilk günlerinde kurban etlerinin taşlar üzerine serilerek güneşte kurutulmasına,

  • Bayram namazının işrak (güneşin yükselmesi) vaktinde kılınmasına,

  • Tekbirlerin yüksek sesle ve genellikle bu günlerde okunmasına
    bağlamışlardır.

Teşrik tekbirleri, Kurban Bayramı’nın manevi iklimine katkı sunan önemli ibadetlerden biridir. Müslümanlar bu tekbirlerle hem Allah’ı yüceltmekte hem de Hz. İbrahim ve Hz. İsmail’in sadakatini anarak Allah’a bağlılıklarını sembolize etmektedir. Kurban ibadetinin özünü oluşturan teslimiyet ve tevekkül duygusu, bu tekbirlerde yankı bulur.