Nobel ödülleri tam 123 yıldır birçok alanda ilgili komisyonlar tarafından en önemli katkıyı yaptığı düşünülen kişilere veriliyor. Bu ödüllerin neden verilmeye başlandığını anlamak için ise biraz daha geriye gitmek gerekiyor.
Rus Çarı 'baba Nobel' ve ailesinin hayatını değiştirdi
Alfred Nobel İsveç doğumlu bir kimyacıdır. Babası Immanuel Nobel, hayatının hemen hemen tüm aşamaları boyunca maddi zorluklar çeken bir mühendis ve mucittir. Baba Nobel, İsveç’te iflas ettikten sonra Rusya’ya gidip yaptığı mayınları Rus Çar’ına satmayı başardı. Sonrasında ailesini de yanına alan Immanuel Nobel’in 8 çocuğundan birisi olan Alfred de Rusya’da kimya ve fizik eğitimi aldı.
Eğitim için Paris'e gitti
Bu alanlara olan yeteneği nedeniyle genç Alfred bir süre sonra eğitimine Paris’e taşınarak devam etti. Alfred Nobel Paris’te yaşadığı yıllarda dinamitin de ana maddelerinden birisi olan patlayıcı nitrogliserin sıvısını icat eden Ascanio Sobrero ile tanıştı. Bu tanışma Nobel’in gelecek yıllarının da belirleyicisi oldu.
90'a yakın fabrika açtı
Nitrogliserini daha katı bir hale sokarak inşaat çalışmalarında kayaların patlatılması için kullanılabileceğini keşfeden Alfred Nobel bu sayede dinamiti de bulmuş oldu. Dinamit ilk çıktığı andan itibaren inşaat sahalarında sıklıkla kullanılmaya başlandı ve bu sayede Nobel 90’a yakın fabrika açarak servetine servet kattı. Bu arada Alfred’e bu başarıyı yakalamasında kardeşi Ludvig’in katkısı da çok büyüktü. Fakat Alfred’in insanlığın iyiliği için icat ettiğini iddia ettiği dinamit, kısa bir süre sonra savaşlarda yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
"Ölüm taciri öldü"
Kitlesel ölümlere yol açan bu tehlikeli silah nedeniyle Alfred Nobel, kamuoyunda olumsuz bir imaja sahip olmaya başladı. Sahip olduğu dinamit fabrikalarından birisinde çıkan patlama nedeniyle kardeşi Ludvig ölünce bu olumsuz imaj daha da perçinlendi. Fabrikada Nobel soyadlı birisinin öldüğünü duyan gazeteciler bu durumu yanlış anlayarak Alfred Nobel’in öldüğünü sandı. Patlamadan sonraki gün gazeteler bu olayı “Ölüm taciri öldü” şeklinde manşete taşıyınca Alfred Nobel kamuoyundaki imajının yerlerde olduğunu anlamış oldu.
Gazete manşeti 123 yıllık organizasyonun temelini attı
Her ne kadar Alfred Nobel’in dinamitlerin savaşta kullanılmasına gerçekten üzülüp üzülmediğini bilmesek de bu patlama sonrası imajını düzeltmek için harekete geçti. Bu sayede bir asrı aşacak ödül organizasyonu fikri de ortaya çıkmış oldu.
Alfred Nobel ölmeden kısa süre önce bir vasiyet yazarak tüm mal varlığı ile bir vakıf kurulmasını ve bu vakfın kendi ismiyle bilim, sanat ve barış alanlarında insanlara ödül verilmesini istedi. Nobel’in bu isteği yerine getiridi ve şu anda bildiğimiz Nobel Ödülleri de işte bu fabrikadaki patlamanın ortaya çıkardığı sonuçlar sonucu verilmeye başlandı.
