Yüksek zeka seviyelerine sahip kişilerde bazı yönlerden sosyal garipliklere daha sık rastlanmasının sebebi, bu insanların dünyayı diğerlerinden tamamen farklı bir seviyede görmesinden kaynaklanıyor. Aynı sebepten dolayı zeki insanlar görünüşte normal, durumlarda inanılmaz endişeli hale gelebiliyorlar. Bunun sebebi onların partiler ya da sosyal organizasyonlarda nasıl hareket etmeleri gerektiğini bilmemeleri değil; zihninlerinin sürekli aşırı çalışıyor olması ve bu sebeple de etraflarındaki her türlü şeyin onları inanılmaz endişeli kılması. İşte bilim adamlarına göre, süper akıllı olmanın aynı anda bir nimet ve bir lanet olmasının nedenleri:
Son derece uyumlular
Birçok Quora kullanıcısı, zeki insanların esnek olduklarından ve farklı ortamlarda kendilerini gösterebildiklerinden söz ediyor. Son zamanlarda yapılan psikolojik araştırmalar da bu fikri destekliyor: Zekâ, kişinin çevresiyle daha etkili bir şekilde başa çıkabilmesi için davranışlarını ve içinde bulunduğu ortamı değiştirebilmesine dayanır.
Olayları aşırı analiz ederler
Yaşadıkları diyaloglar ve düzenli yaşam oluşumlarının hepsinde daha derin anlamlar ararlar. Bu onların kendi düşünceleri içinde kaybolmasına ve karşısındaki ile iletişimini yitirmesine sebep olabilir. Zeki insanlar genellikle ana konuşmalar ile kendileri arasına mesafe koyar ve etkileşimlerde aktif olmak yerine bir dış gözlemci olmayı tercih ederler.
Bilmediklerinin farkındadırlar
Zeki kişiler, belirli bir konsepte aşina olmadıklarında, bu durumu kabul edebilirler; “bilmiyorum” demekten korkmazlar. Çünkü bilmiyorlarsa eğer, öğrenebilirler.Justin Kruger ve David Dunning tarafından yapılmış klasik bir deney, kişinin zekâsı düştükçe, bilişsel yeteneklerini gözünde büyüttüğünü göstermiştir.
Doymak bilmez bir merakları vardır
Albert Einstein şöyle demiştir: “Özel yeteneklerim yok; sadece tutkulu bir şekilde meraklıyım.” Zeki insanlar, kendilerine, diğerlerinin hafife aldıkları şeyler karşısında büyülenmeye izin verirler. 2016 yılında yayınlanan bir çalışmaya göre, çocukluktaki zekâ ile yetişkinlikteki deneyime açık olma arasında ilişki olduğu görülmüştür.
Art niyetlerin farkındadırlar
Akıllı insanlar genellikle başkaları tarafından yapılan ve söylenen her şeyi aşırı analiz ederler. Yani birisi cömert davrandığında, sosyal kaygılı kişi onun neden bu kadar hoş davrandığını merak edecektir. Bu durum, insanların gerçek niyetlerinden bağımsız, bir güvensizliğe yol açar. Bu temkinli davranış, kaygılı insanı art niyetlerden koruduğu kadar bazen gerçeklerden uzaklaşmasına da neden olur.
Açık fikirlidirler
Zeki kişiler, kendilerini yeni fikirlere ya da fırsatlara karşı kapatmazlar; diğer insanların görüşlerini değer ve geniş fikirlilikle kabul etmeye ve düşünmeye isteklidirler. Ve daima alternatif çözümlere açıktırlar. Psikologlar, açık fikirli kişilerin – alternatif bakış açıları arayan ve kanıtları adil bir şekilde tartanların – zekâ testlerinde daha yüksek skorlar elde etmeye yatkın olduklarını söylemektedirler.
Kendi kendilerine olmaktan hoşlanırlar
Yüksek derecede zeki insanlar, oldukça bireysel olmaya eğilimlidirler. İlginç biçimde, son dönemlerde yapılan araştırmalar, zeki insanların, birçok insana kıyasla, arkadaşları ile sosyalleşmekten daha az tatmin olduklarını ortaya koymaktadır.
Öz denetimleri yüksektir
Zeki insanlar, planlayarak, hedeflere açıklık getirerek alternatif stratejiler araştırarak ve sonuçları başlamadan önce tartarak, düşünmeden hareket etmenin önüne geçerler. Bilim adamları, öz denetim ile zekâ arasında, bağlantı bulmuşlardır. 2009 yılında yapılan bir çalışma kapsamında, katılımcılardan iki finansal ödül arasında seçim yapmaları istenmiştir: sonraki bir tarihte yüklü bir ödeme ya da hemen biraz daha az ödeme. Sonuçta, sonraki bir tarihte daha fazla ödeme almayı seçen katılımcıların zekâ testlerinde daha yüksek sonuçlar aldıkları görülmüştür.
Oldukça komiktirler
Yüksek derecede zeki insanların, mizah anlayışları güçlüdür genelde. Bilim adamları da bu sonuca katılıyorlar. Yapılan bir araştırmada, daha komik karikatür yazıları yazan kişilerin sözel zeka testlerinde daha yüksek skorlar elde ettikleri görüldü. Bir başka araştırmada ise profesyonel komedyenler, sözel zekâ ölçümlerinde ortalamanın üzerinde sonuçlar elde ettiler.
Diğer insanların deneyimlerine karşı hassastırlar
Zeki insanlar, bir başka insanın düşündüklerini ya da hissettiklerini, neredeyse bizzat hissederler. Bazı psikologlar, empatinin, diğerlerinin ihtiyaçlarına ve duygularına karşı tetikte olmanın ve bu ihtiyaçlara hassasiyetle yaklaşacak şekilde davranmanın, duygusal zekânın temel bileşenlerinden olduğunu düşünüyor. Duygusal açıdan zeki kişiler, tipik olarak yeni insanlarla konuşmaya ve onlar hakkında bir şeyler öğrenmeye oldukça ilgilidirler.
Yüksek gözlem zekasına sahipler
Yüksek zeka sahibi insanların çoğu, diğer bireylere göre çevrelerindeki dünya ile daha fazla uyum içindedirler. Her türlü tehdide karşı aşırı duyarlı oldukları için rahat davranmaları zorlaşır. Ani yüksek sesler bile paniklemelerine sebep olabilir. O kadar hızlıdırlar ki, etraflarındaki insanlar duydukları sesi anlamaya çalışırken, hızlı düşünen bu insanlar çoktan ‘ya bir silah ya da bomba olsaydı’ düşünce döngüsüne girmişlerdir bile.
Geçmiş deneyimlerden faydalanırlar
Mantıklı düşünürler olarak, zeki insanlar gelecekteki sonuçları tahmin etmek için geçmiş deneyimlerini kullanırlar. Bu, yüksek seviyede sosyal anksiyeteye yol açabilir. Sosyal kaygılı insanlar, geçmişte kendilerini mahcup etmiş insanlara veya başarısız oldukları durumlara karşı kendilerini korurlar. Olası sonuçları tartarken, en kötü durum senaryolarını kurgularlar ve bunu yapmaları görevi tamamlamalarını zorlaştıracaktır.
Kendi kişiliklerinin, duygularının ve davranışlarının son derece farkındadırlar
Akıllı insanlar, sürekli nasıl algılandıklarını düşünürler ve toplum içinde davranışlarını değiştirerek mümkün olduğunca uyum sağlamaya çalışırlar. Kafalarının içinde sürekli diğer insanların davranışlarını nasıl değerlendireceğine dair soru işaretleri vardır. İşin tuhafı, düşüncelerinin çoğunun sadece kendi kafalarının içinde olduğunu anlamak onlar için zordur ve fazlası ile öz bilinç esiridirler.
Empati sahibidirler
Diğer insanların kendilerini takdim etme şekline aşırı duyarlı olmakla birlikte, zeki insanlar empatiktirler de. Ne yazık ki, bu onların arkadaşlarının yüklerini ve sorunlarını kendilerininmiş gibi yüklenmelerine sebep olur. Karşılaştıkları her durumu aşırı analiz ettikleri için de bu sorunları çözmeden duramayacaklar ve bu da onları daha kaygılı hale getirecektir. Zeki insanlar sadece kendi problemleri ile değil, derinden sevdiği insanların problemleri ile de sürekli savaş halindedirler.
Dinlenmezler
Karşılaştıkları ve yaşadıkları her durumu aşırı analiz etme meyilleri yüzünden, zeki insanların zihni sürekli olarak çalışır. Bu da tükenmişlik, uykusuzluk, ve aşırı strese yol açar ki bir kişinin sağlığı ve genel refahı üzerinde uzun süreli olumsuz etkileri olabilir.
Kelimeleri aşırı analiz ederler
Zeki insanlar sürekli merak eder: “Bunu söyleyerek ne demek istedi?” Bu düşünce tarzı, en zararsız durumlarda bile sosyal anksiyeteye neden olabilir. İşvereninden duyacağı basit bir iltifat bile onu "Alay mı ediyor?" ya da "Gerçekten iyi bir iş mi çıkardım?" gibi düşüncelere iter. Aslında karşısındaki insan sadece ağzından çıkanları söylemiş olmak istese de, aşırı düşünür için, günün geri kalanında basit etkileşim endişesi bırakır.
İnanılmaz derecede mantıklıdırlar
Yüksek zeka sahibi insanlar inanılmaz derecede mantıklıdırlar. Bu kulağa iyi bir şey gibi gelse de aynı şekilde düşünmeyen insanlarla çalışmayı son derece sinir bozucu kılar. Zeki bir insan tarafından varılan mantıklı ve doğru sonuca karşı çıkacak insanlar çoğunluktadır, çünkü bu düşünce onlarınki ile bağdaşmayacaktır. Doğru yönde atılacak ve işi hızlandıracak mantıklı adımlar, arkasındaki süreci anlamayacak insanlar tarafından her zaman geciktirilebilir.
Başkalarının zihinlerinin aşırı farkındadırlar
Son örneğe geri dönelim, işverenin hiçbir coşku ya da taşkınlık taşımayan şekilde "İyi iş çıkardın" dediğini düşünün. Sosyal kaygılı insanın bu heyecan eksikliği ve vücut dili üzerinden pek çok farklı anlam çıkaracağına emin olabilirsiniz. Halbuki işverenin konudan özerk, kötü bir gün geçirme ihtimali olabilir. Ama karşısındaki insanın zihninin farkında olmak, zeki insanı problemi bulmaya ve onu düzeltmeye kışkırtır. Sosyal kaygıları olan kişi, günün kalanını durumdaki payını düşünerek geçirebilir.
