İçinde bulunduğumuz bu mübarek günler, İslam takviminin son ayı olan Zilhicce ayının bereketli vakitleridir. Bu ay, biz kullar için sadece ibadetleri çoğaltma değil, aynı zamanda teslimiyet, fedakârlık, tevbe ve kulluğu yenileme ayıdır. Çünkü bu ay, hac gibi İslam’ın beş temel esasından biri olan büyük bir ibadetin yerine getirildiği ve Kurban Bayramı’nın kutlandığı kutsal zamanları içinde barındırır.
Zilhicce ayı, sadece ilk on gününden ibaret değildir. Ayın her günü, kulluk açısından ayrı bir değere sahiptir. Bu ayda yapılacak her türlü hayırlı amel, Allah katında kat kat faziletli ve mükâfatı büyüktür.
Zilhicce Ayı Nedir?
Zilhicce, İslamî kamerî takvimin 12. ve son ayıdır. Bu ay, hac ibadetinin eda edildiği ve Kurban Bayramı’nı kapsayan kutsal bir zaman dilimidir. Bu ayın ilk on günü, Kur’ân ve sünnette açıkça belirtilen şekilde fazilet bakımından yılın en üstün günleridir.
🔹 Kur’an-ı Kerim’de Yeri:
“Ve leyâlin aşr.” (Fecr, 89/2)
“On geceye yemin olsun.”
Müfessirlerin çoğunluğu (cumhur), bu on gecenin Zilhicce’nin ilk on günü olduğunu ifade etmişlerdir. (İbn Kesîr, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm)
🔸 İmam Taberî, bu gecelerin faziletine dikkat çekerek “Allah-u Teâlâ ancak büyük kıymet ve hikmet taşıyan şeylere yemin eder. Demek ki bu on gün, Allah katında büyük değer arz etmektedir” buyurmuştur.
ZİLHİCCE’NİN İLK ON GÜNÜNDE YAPILACAK AMELLER
1️⃣ Nafile Oruç Tutmak
Resûl-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurur:
“Allah katında Zilhicce’nin ilk on gününde yapılan salih amel kadar sevimli bir amel yoktur.”
(Buhârî, Savm, 52)
🔹 Bu hadis-i şeriften anlıyoruz ki, bu günlerde nafile olarak tutulan her oruç, diğer zamanlarda yapılan oruçlardan daha sevaptır.
🔹 Özellikle Zilhicce’nin 9. günü olan Arefe Günü orucunun ecri bambaşkadır:
“Arefe günü orucu, bir önceki yılın ve bir sonraki yılın günahlarına kefarettir.”
(Müslim, Sıyâm, 196)
🔸 Şâfiî mezhebine göre bu oruç, müekked sünnettir.
🔸 Hanefî mezhebine göre ise bu gün nafile oruç, “tekeffîrü'z-zünûb” yani küçük günahların bağışlanmasına vesile olur.
⚠️ Not: Hacda olan kimseler için Arefe günü orucu mekruh görülmüştür; çünkü oruç, Arafat’ta vakfe yaparken zayıf düşmeye sebep olabilir. (Nevevî, Şerhu Müslim)
2️⃣ Zikir, Tesbih, Tekbir ve Tahmidle Meşgul Olmak
Allah Resûlü (s.a.v), bu günlerde zikirle meşgul olunmasını emir buyurmuştur:
“Bu on gün içinde yapılan zikir, tehlil ve tekbirler Allah katında çok değerlidir.”
(Ahmed b. Hanbel, Müsned)
🔹 Sahabe-i kiramdan Abdullah b. Ömer ve Ebu Hüreyre (r.anhuma), pazara çıktıklarında yüksek sesle tekbir getirirlerdi ve insanlar da onlara uyarak tekbir okurdu.
(Buhârî, Sahîh, Bâb Fadli’l-Amel fi Eyyâmi’l-Aşr)
🔸 Okunacak Tekbir:
"Allahu ekber, Allahu ekber, lâ ilâhe illallâh vallahu ekber, Allahu ekber ve lillâhi’l-hamd."
🔹 Teşrik Tekbirleri ise, Arefe günü sabah namazından başlayarak, bayramın dördüncü günü (Zilhicce 13) ikindi namazına kadar her farz namazın ardından getirilir.
-
Hanefî mezhebine göre vacip, diğer mezheplerde kuvvetli sünnettir.
3️⃣ Sadaka ve Hayır İşleri
Bu günler, infakın en kıymetli olduğu günlerdir. Zira Allah Teâlâ’nın rızasını kazanma yarışı bu zamanlarda zirveye ulaşır.
🔹 İbn Abbas (r.a) şöyle der:
“Zilhicce'nin ilk on gününde yapılan bir dirhem sadaka, başka zamanlarda verilen bin dirhemden daha faziletlidir.”
(Beyhakî, Şuabü’l-İman)
4️⃣ Tövbe ve İstiğfar
Bu günler, kulun Rabbiyle yeniden bağ kurması için rahmet fırsatıdır. Günahların affına vesile olan bu zaman diliminde, istiğfarla meşgul olmak gerekir.
“Ey insanlar! Rabbinize tevbe edin. Zira ben O’na her gün yetmişten fazla kez tevbe ederim.”
(Buhârî, Daavât, 3)
5️⃣ KURBAN KESMEK – UDHİYYE
🔹 Kur’an’da bu ibadet açıkça emredilmiştir:
“Rabbin için namaz kıl ve kurban kes.”
(Kevser, 108/2)
🔹 Resûlullah (s.a.v) kurban hakkında şöyle buyurmuştur:
“Kurban Bayramı günlerinde, Allah’a en sevgili amel kurban kesmektir.”
(Tirmizî, Edâhî, 1)
🔸 Hanefî mezhebine göre kurban, mukim ve nisap miktarı mala sahip olan kimselere vaciptir.
🔸 Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre, müekked sünnettir.
6️⃣ KURBAN NİYETİYLE SAÇ VE TIRNAK KESMEMEK
Resûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
“Zilhicce'nin hilâli göründüğünde ve sizden biri kurban kesmek isterse, kurban kesinceye kadar saçından ve tırnaklarından bir şey kesmesin.”
(Müslim, Edâhî, 13)
🔹 Bu yasak, kurban kesecek kişiye yöneliktir.
🔹 Hikmeti: Kurban sahibi, kurbanıyla birlikte Allah’a sunulacak bir bütünlük oluştursun.
İmam Nevevî şöyle der:
“Bu, kurban sahibinin de kurbanına benzemesi ve Allah'a teslimiyet sembolü olmasıdır.”
7️⃣ HAC – KULLUĞUN ZİRVESİ
Zilhicce ayı, Hac ibadetinin eda edildiği aydır. Hac, İslam’ın beş şartından biridir ve ancak bu ayda yapılabilir.
“Hac bilinen aylardadır...” (Bakara, 2/197)
🔹 Arefe günü yapılan vakfe, haccın rüknüdür.
🔹 Müzdelife, Mina, Tavaf, Sa’y ve Kurban; hepsi bu kutsal zamanlarda yerine getirilir.
Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurur:
“Kim Allah için hacceder ve kötü sözlerden sakınırsa, annesinden doğduğu gün gibi günahsız döner.”
(Buhârî, Müslim)
BU GÜNLERİ BOŞA GEÇİRMEYELİM
Ey Müslüman! Zilhicce'nin ilk on günü, içinde Arefe gibi bir zirveyi, Kurban gibi büyük bir ibadeti ve Hac gibi rükun olan bir teslimiyeti barındırır. Bu günleri gafletle değil, zikr ile, ibadetle, salih amel ve muhabbetle geçirelim.
İmam Hasan-ı Basrî der ki:
“Allah, bazı zamanları üstün kılmıştır. O vakitlerde yapılan ameller, hem daha az çabayla yapılır hem de daha büyük ecir kazandırır. O vakitlerde gaflet, kaybedilen büyük bir ganimettir.”
📚 KAYNAKLAR:
-
Sahîh-i Buhârî, Sahîh-i Müslim
-
Tefsîru İbn Kesîr
-
Müsned-i Ahmed
-
Tirmizî, Ebu Dâvûd, Nesâî
-
Şerhu Müslim – Nevevî
-
El-Mecmû’ – Nevevî
-
El-Mebsût – Serahsî
-
El-Muğnî – İbn Kudâme
-
Fethu’l-Bârî – İbn Hacer
