İşte Diyetisyen Merve Ceylan Alp'in "Metabolizmayı Etkileyen 10 Faktör" başlıklı yazısı:
Günlük yaşantınızda "çok yiyorum ama kilo almıyorum, benim metabolizmam hızlıymış" veya tam tersi "su içsem yarıyor, metabolizmam çok yavaşmış" diyen insanlarla karşılaşıyorsunuzdur. Peki nedir bu metabolizma dediğimiz şey? Zaten sahip olduğunuz ve değiştirmeyeceğinizi düşündüğünüz bir şey mi? Nelere bağlı? Hayatınızda birtakım değişiklikler yaparak metabolizma hızınızı değiştirebilir misiniz? Bugün bu konulara değinmek istiyorum.
Tüm canlılar çevre ile devamlı bir enerji ve madde alışverişi içindedirler.
Organizma
dediğimiz canlının ve vücudunun içinde devam eden bu enerji ve madde değişimlerine metabolizma diyoruz. Bedenimiz, organlarımız, dokularımız sabit gibi görünseler de aslında sürekli bir yıkım/yapım olmakta, vücudun yapı maddeleri de sürekli yenilenmektedir. Bunların yapılabilmesi için enerji gerekmektedir ve bu enerjiye ise vücuda besin olarak aldığımız maddeleri parçalayarak sahip olmaktayız.
Bir de bazal metabolizma kavramına değinmek istiyorum. Vücudun tam bir dinlenme halinde, tüm uyaranlardan uzakta, oda ısısında ve yemekten 12-18 saat sonraki metabolizmasına, bazal metabolizma diyoruz.
Şimdi metabolizmayı etkileyen 10 faktöre değinelim:
1-Vücut yüzeyi
Bireylerin vücut yüzeyinin artmasına bağlı olarak vücuttan kaybettikleri ısı ve dolayısıyla enerji ihtiyacı ve metabolizma hızı da bir miktar artar.
2-Yaş
Yaş büyüdükçe bazal metabolizma hızı düşer.
3-Açlık
Açlık metabolizma hızını düşürür. Özellikle aç kalarak zayıflamaya çalışan bireyler, uzun vadede metabolizma hızlarını düşürürler, kaybettikleri kiloları kısa sürede geri alırlar; ama metabolizmadaki bozulmadan dolayı tekrar kilo vermeleri zorlaşır.
4-Vücut ısısı
Vücut ısısının yükselmesi metabolizmayı hızlandırır.
5- Çevre ısısı
Soğuk havada vücut ısısını dengede tutmak için, metabolizma hızı artar. Sıcak havada belli bir süre sonra metabolizma hızı düşer.
6- İç salgı bezleri
Tiroid bezinden salgılanan hormon metabolizmayı hızlandırır. Tiroid bezi faaliyetlerinin artması durumunda metabolizma iki kat hızlanabilirken, azalması durumunda %60-70 oranında yavaşlayabilir.
7- Bazı hastalık/rahatsızlıklar
Lösemi, konjestif kalp yetmezliği, ciddi yanıklar gibi durumlarda metabolizma hızlanır ve vücudun enerji ihtiyacı artar.
8- Besin alımı
Besin alımı metabolizmayı hızlandırır. Her besin grubu alındığında da metabolizma hızı yükselir, ama protein alımında; karbonhidrat ve yağ alımına göre metabolizma daha çok hızlanır. Bu demek değildir ki sadece proteine dayalı beslenelim. Sağlıklı beslenmeyi sağlamak pek çok faktör ışığında olur. Uygun protein oranını danışacağınız beslenme ve diyet uzmanı sizin için en doğru şekilde hesaplayacaktır.
9- Egzersiz
Metabolizma hızını yükseltir. Ağır yapılan egzersizler, metabolizma hızını 16 kata kadar yükseltebilmektedir.
10- Su
Metabolik faaliyetler için elzemdir. Metabolizma hızını artırır. Günde alınan diğer sıvılar hariç en az 1,5-2 litre su tüketilmelidir.
Son olarak değinmek istediğim birkaç nokta daha var. Bahsettiğim faktörlerin hepsi çeşitli yüzdelerde metabolizma hızına etki ederler. Metabolizma hızı tek bir duruma bağlanmamalıdır. Bazen tanımlanamayan nedenler de metabolizmada değişiklikler yapabilir. Bahsedilen konularla ilgili kafanızda soru işaretleri varsa, en doğrusu bu konuda uzman bir hekime ve gerekirse beslenme uzmanına danışmanız olacaktır.
Hepinize sağlıklı haftalar diyorum...
Habervakti
