Kavasın sözlük anlamı nedir?
- Elçilik veya konsolosluklarda görev yapan hizmetli.
- Banka, patrikhane, otel vb. yerlerde hizmetli veya koruma görevlisi.
- Elçilik ve konsolosluklarda koruma görevlisi.
Kavas kelimesiyle örnek cümle
"Artık şunları toplatsak, dedi, kavasa söyleseniz de bir adam buluverse." - Refik Halit Karay
Kavas kelimesinin kökeni nedir?
Kelime dilimize Arapçadan geçmiştir. Yay, yay biçiminde olan anlamındaki "kavs" kelimesinden türetilmiştir.
Türk tarihinde kavaslar
Terim olarak “tüfekli asker, silâhlı asker, silâhlı muhafız”, özellikle yüksek düzeydeki devlet görevlileriyle sefir, konsolos ve mübâşir gibi hariciye yetkililerinin maiyet ve hizmetlerinde, daha çok elçilik ve konsolosluklarda, bunun yanında, banka ve patrikhâne gibi resmî dairelerde görevli, özel elbisesi olan “yasakçı, polis-asker (inzibat askeri)” ve “koruma görevlisi” anlamlarını ifade eder.
Kavasların başında bulunan kimseye kavasbaşı adı verilir. Başlangıçta vezir, serasker, paşa ve kadıların dairelerinde ve maiyetlerinde sayıları dört ile altı arasında değişen, paşaların yanında yaver, emîr subayı olarak bulunan, bunlara hizmetkârlık ve uşaklık eden, önlerinde ok atan, ateşli silâhların icadından önce ok, yay ve ok takımı, daha sonraları silâh taşıyan kavaslar bulunmaktaydı. Vezir dairelerinde bulunan kavasların sayısı zamanla artmıştır. Kavaslar sonraları daha ziyade sıradan ulaklar olarak da istihdam edilmiştir.
Kavas terimi önce Dîvân-ı Hümâyun’da, çavuşbaşının yönetimi altındaki çavuşların bir alt seviyesindeki silâhlı kişiler için kullanılmıştır. Esas itibariyle Bâbıâli çavuşbaşılık teşkilâtı personelinden olan ve muhzırbaşına bağlı bulunan Bâbıâli kavaslarının Paşakapısı veya Bâbıâli’nin ayrı olan harem kısmında, muhzır ve yoldaşlarının yerlerinden sonra kendilerine ait odaları vardı.
Kavaslar farklı şekillerde de anılıyordu
Kavaslar için muhafızlık görevleri dolayısıyla yasakçı, harbe taşımaları sebebiyle harbeci, ellerinde gümüş değnek bulundurmaları dolayısıyla değnekçi, bazan da çavuş tabirinin kullanıldığı görülmektedir.
