Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, basın yayın kuruluşlarının Ankara temsilcileri ile bakanlıkta bir araya geldiği toplantıda, bedelli askerlik ücretine ilişkin olarak da konuştu.
BEDELLİDE ARTIŞ
"Bedelli askerliğin sürekli hale gelmesi belirsizliğin ortadan kalkmasında gerçekten çok önemli" diyen Akar, "Bedelli askerlik başvurularında 2021 yılında yüzde 57 artış oldu. Bedelli askerlik ücreti de son belirlemelere göre 55 bin 194 lira" ifadelerini kullandı. 2021 yılının ikinci yarısında, bedelli askerlik için 43 bin 151 lira ödeme yapılıyordu.
BEDELLİ ASKERLİĞİN TARİHİ
Bedelli askerlik, Türkiye'de Osmanlı döneminden bu yana aralıklarla zorunlu askerliğe alternatif olarak "süre kısalması karşılığı nakit bedel ödenmesi" mantığıyla uygulanıyor. Uygulamanın dayandırıldığı gerekçeler ordunun ve devletin maddi ihtiyaçları ve bireylerin işlerini kaybetmemeleri olarak açıklanıyor.
BEDEL-İ ŞAHSİ
Osmanlı'da bedelli askerlik konusundaki ilk uygulama, yeniçeri ocağının kapatılmasının hemen ertesine rastlıyor. "Bedel-i şahsi" olarak anılan bu ilk uygulama, kişinin zorunlu olan askerlik görevini yapmamak için devlete para ödemesini değil, yerine bir başkasını askere göndermesini içeriyor. O dönemde beş yıl olan askerlik hizmeti için kişi, kurayla belirleniyordu. Kurada adı çıkan kişi, yerine belli şartları taşıyan bir başkasını askere gönderebiliyor. Bu şartlar ise şöyle belirlenmişti. Askerlik görevini bir başkası adına üstlenecek kişinin, 25-30 yaşlarında, beyaz (siyah köleler kabul edilmiyor), bulaşıcı hastalığı olmayan, ruhsal durumu askerlik yapmaya elverişli, yüz kızartıcı suç işlememiş ve çevresinde kötü tanınmayan biri olması gerekiyordu.
BEDEL-İ NAKDİ
Osmanlı'da, para ödeyerek zorunlu askerlik hizmetinden muafiyet konusundaki ilk uygulama ise, 1870'de çıkarılan "Tenkisat-ı Cedide-i Askeriyeye Tevfikan Tanzim olunan Kura Kanunname-i Humayunu" ile, ilk kez gerçek anlamda "nakdi bedelli" askerliğin yolu açıldı. Bu kanun uyarınca, "bedel-i şahsi" bulamayanlara, 15 bin kuruş "bedel-i nakdi" vererek, 3 aylık bir askeri eğitim dışında, 5 yıllık zorunlu askerlikten muaf tutulmanın yolu açıldı.
1987 BEDELLİ ASKERLİK
Son 30 yıllık dönemde ise, ilk bedelli askerlik uygulaması 1987 yılında, Turgut Özal'ın Başbakanlığı döneminde çıkarıldı. 18 bin 433 kişi bu kapsamdan yararlandı. Yaş sınırı 40 olarak belirlenirken eğitim süresi de 3 ay olarak belirlendi. Bedellinin çıkarılmasında biriken kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi gerekçe gösterildi. Bedellinin ücreti 5 bin 425 mark olarak açıklanmıştı.
1992 BEDELLİ ASKERLİK
Yaş sınırının 28 olduğu ve 2 aylık eğitimi kapsayan bedellide 35115 kişi faydalandı. Bedellinin ücreti de 4 bin 785 mark olarak belirlenmişti. Bu bedellide de biriken kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi amaçlanmıştı.
1999 BEDELLİ ASKERLİK
Gölcük depreminin geride bıraktığı ağır hasarı onarmak için çıkarılan bedellidir. 1999'daki bedelli askerlik uygulamasında 1 Ocak 1973 tarihinden önce doğanlar 15 bin mark, 1960'tan önce doğanlar ise 20 bin mark ödemişti. O dönemde 1.1 milyar mark gelir elde edildi. 72 bin 290 kişi bu bedelliden yararlandı. Bir aylık bir eğitim süresi gerçekleştirildi.
2011 BEDELLİ ASKERLİK
2011 yılında yasaya göre 30 yaşından gün alan ve 30 bin TL tutar ödeyen kişiler askerlik vazifesini yapmış sayıldılar. Yasa çerçevesinde adaylar 21 günlük temel askeri eğitimden de muaf tutulmuştu. 69 bin 73 kişi bu uygulamadan yararlanmıştı.
2014 BEDELLİ ASKERLİK
2014 yılında bedelli askerlik çıkartıldığında Başbakan Davutoğlu, haberi "1 Ocak 2015 tarihinde 28 yaşından gün almış olan ya da 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 27 yaşını doldurmuş olun vatandaşlarımıza bedelli askerlik imkanı getiriliyor. Bu vatandaşlarımız 18 bin Türk Lirası ödemek karşılığında askerlik görevlerini yapmış sayılacaklar" sözleriyle duyurmuştu. 203 bin 824 kişi bu uygulamadan yararlanmıştır. Herhangi bir kışla zorunluluğu da uygulanmadı.
2018 BEDELLİ ASKERLİK
15 TL karşılığında yararlanılan bedelli askerliğin 21 günlük bir eğitim sistemi vardı. 635 bin 582 kişi bu uygulamadan yararlandı. Yaş sınırı 25 olarak belirlenmişti.
2019 BEDELLİ ASKERLİK
Bedelli askerlik bir aylık eğitim süreciyle temelli hale getirildi. 6 aylık süreçlerle fiyatlandırma uygulaması belirlendi. Başvuruda herhangi bir yaş şartı aranmıyor.
