PCR testi nedir?
Koronavirüs salgınıyla birlikte insanların hayatına giren ve artık herkes tarafından bilinen PCR testi (Polymerase Chain Reaction- Polimeraz Zincir Reaksiyonu) DNA içindeki özgün bir bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak için uygulanan tepkimelere verilen ortak bir isimdir. PCR testi bir moleküler tanıma tekniğidir. PCR testi DNA'nın iki zincirinin yüksek ısıya maruz bırakılarak ayrılmasına yani tek sarmal haline gelmesine, sonrasında sentetik oligonükleotidlerin hedef DNA'ya bağlanarak zincirin uzamasına ve bu döngünün belirli bir sayıda tekrarlanmasına dayananır. Bu sayede bu teknik az sayıdaki mikropları bile çoğaltarak tanınabilir hale getirir.
PCR testi nasıl yapılır?
PCR testlerinde, burun ve boğazdan ucu pamuklu ince bir çubuk vasıtasıyla sürüntü örneği alınır. Doğru zamanda ve doğru bir şekilde uzman hekim ve uzman sağlık görevlisi tarafından alınan örnek özel bir kaba konulmaktadır. Bu örnek laboratuvarda test kartuşuna aktarılmaktadır ve belirli işlemlerden geçirilir.
PCR testi hangi alanlarda kullanılır?
1. Kalıtsal hastalıklarda taşıyıcının ve hastanın tanısı: PCR testinde gen dizilerinin çoğaltılması ile bu genlerdeki bozukluklar tespit edilebilmektedir. Taşıyıcılarda dahi erken teşhis konulabilmesi bu testin büyük bir avantajıdır.
2. Prenatal tanıda: Doğum öncesinde fetüsteki anormallikler bu yolla tespit edilebilmektedir. Bu anormallikler genellikle genetik hastalık kaynaklıdır.
3. Klinik örneklerde patojen organizmaların saptanması: Az sayıdaki mikrobu dahi çoğaltarak patojen organizmaların ayırt edilmesinde büyük katkısı vardır. Hastalık teşhisinde hızlı ve duyarlı bir tekniktir. Corona virüs tespitinde de patojen organizma bu yolla tanınabilmektedir ve teşhis konulmaktadır.
4. Adli tıpta: Bu yöntemde PCR testinde gerçekleştirilen gen dizileri çoğaltılması ile suçlu kişilere ait DNA analizi yapılabilmektedir. Bu nedenle adli tıpta büyük bir öneme sahiptir.
5. Kanser ile alakalı araştırmalarda: Tümör oluşan genlerdeki mutasyonlar PCR testi sayesinde tespit edilebilmektedir.
6. Babalık testinde,
7. Probe'ların oluşturulmasında/ klonlamada/ gen ekspresyon araştırmalarında,
8. DNA dizi analizinde, büyük miktarda DNA örneklerinin oluşturulmasında,
9. Bilinmeyen dizilerin tayininde,
10. Geçmiş DNA'nın incelenmesi ve evrimin aydınlanmasında,
11. Biyoteknoloji alanında aşıların geliştirilmesinde,
12. In vitro fertilizasyon yapılan tek hücrede, implantasyon öncesi genetik testlerin yapılması ve sonra implantasyon gerçekleştirilmesi ile bebeğin normal doğmasının sağlanması,
13. PCR kaynaklı RAPD, AFLP, SSR ve ISRR gibi birçok bitki ve hayvanda genetik akrabalığın teşhisinde kullanılan teknikler geliştirilmesinde,
14. DNA protein interaksiyonunun araştırılmasında (footprinting) kullanılabilir.
PCR testi yukarıda sayılan sağlık alanındaki kullanımları dışında gıda sektöründe de birçok kullanım alanına sahiptir.
