XIII. yüzyılın sonlarından itibaren Türkmen beylikleri Gelibolu yarımadasını hedef aldılar. Bizans buranın Türkmenler tarafından fethinden korktuğu için buraya Katalanları yerleştirdi.
Peki Gelibolu nasıl fethedilmiştir? Gelibolu'nun fethi ne zaman yapılmıştır? Gelibolu'nun fethini kim yapmıştır? Önemi nedir?
1352 - 1357 yılları arası Bizans Devleti'nde patlak veren iç savaşta Orhan Bey, Bizans'ın eski Domestikos'u (deniz kuvvetleri komutanı) Matheos Kantakuzinos'a yardım etmişti.
Kızını Orhan Bey ile evlendiren Kantakuzenos, Trakya'da V. İoannis ile muharebeye girişti. Orhan Bey'de Kantakuzenos'a yardım için 20.000 Türk askerini Süleyman Paşa komutasında Rumeliye gönderdi. Kantakuzenos Türk askerlerine Gelibolu yakınlarındaki Çimpe kalesini üs olarak verdi. Savaşı Türk askerinin yardımıyla Kantakuzenos kazandı.
Çimpe Kalesi'ne yerleşen Süleyman Paşa, Gelibolu şehrini ve limanınıda kısa sürede zaptetti.
Gelibolu'nun fethinin sonuçları nelerdir?
Böylelikle; Rumeli'ye geçiş kolaylaşmış, Çimpe Kalesi alınarak Çanakkale Boğazı'nda egemenlik kurulmuş, Türkler Rumeli'de iskan politikasına girişmiştir. Böylece Doğu Romalılar Anadolu topraklarındaki sahipliğini kaybettiler. Ege Denizi'ne giriş ki bunun anlamı Osmanlılar şimdi Mora Yarımadası, Yunanistan ve daha sonra Sırbistan'ın kuzeyinin fethini gerçekleştirebileceklerdi.
1354 yılında Gelibolu, bir depremle vuruldu ve yaşayanların onu terk etmesine sebep oldu. Bunu takiben Osmanlılar, şehrin sahipliğini ele geçirdiler ve onun içinde daha sonra Avrupa içlerine genişlemeyi kolaylaştırmak için bir büyük müstahkem yer inşa ettiler.
1376'da Gelibolu kesin olarak tekrar Osmanlı hâkimiyetine girdi. I. Murad kendi döneminde (1362-1389) Gelibolu’yu bir geçit ve üs olarak kullandı. 1389’da Kosova Savaşı öncesi orduyu Rumeli’ye Gelibolu’daki donanma vasıtası ile geçirdi. I. Bayezid, Gelibolu’daki tersane inşa ettirdi. Bu tersane yıllarca Osmanlı Devleti’ne hizmet verdi. Harap durumdaki hisarı yeniden yaptırdı, limanı bir sur ile denizden ayırdı ve genişletti.
Limanı güçlü iki kule ile koruma altına aldı. Ayrıca gümrük istasyonu haline getirerek İstanbul’a gidip-dönen sivil tüccar gemilerini limana yanaşmaya zorladı.
