Türk Sılahlı Kuvvetleri, Türkiye Cumhuriyeti'ne gelebilecek her türlü tehlikeye karşı ülkeyi korumakla görevli askeri kuvvet olmakla birlikte, gücünü Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'ndan almaktadır. Günümüzde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Başkomutanlığı TBMM adına Cumhurbaşkanı tarafından temsil edilmektedir.
TSK bünyesinde üç komutanlık bulundurmaktadır. Bunlar; Kara, Deniz ve Hava komutanlıklarıdır.
Peki TSK'daki rütbelerin isimleri nelerdir? TSK'da hangi rütbeler bulunmaktadır? İşte aşşağıdan yukarıya TSK'daki bütün rütbeler...
TSK RÜTBELERİ:
ER
Er, en düşük askeri rütbeye sahip askerdir
ERBAŞ
Onbaşı
-ONBAŞI RÜTBESİ-
Onbaşı, silahlı kuvvetlerde erlikten sonra gelen ilk rütbedir.
Çavuş
Erleri temsilen kullanılan çavuş rütbesi, onbaşı rütbesininin bir kademe üstüdür. Çavuş, erlerle subay arasındaki ilişkileri düzenler. Ayrıca çavuşlar, bir manganın komutanı da olabilirler.
UZMAN ERBAŞ
Uzman Onbaşı
-UZMAN ONBAŞI RÜTBESİ-
Uzman onbaşı, en az ilköğretim okulu veya dengi okul mezunu olup, muvazzaflık hizmetini onbaşı veya er olarak tamamlamayı müteakip, Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik erbaş kadrolarında istihdam edilen sözleşmeli personeldir.
Uzman Çavuş
-UZMAN ÇAVUŞ RÜTBESİ-
Uzman çavuş, en az lise veya dengi okul mezunu olup sivil kaynaktan temin edilen ve muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetine müteakip Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden Kritik kadro-görevlerine atanarak istihdam edilir. 1986 yılında çıkarılmış 3269 sayılı Uzman Erbaş kanun esaslarına tabidirler.
ASTSUBAY
Astsubay Astçavuş
-ASTSUBAY ASTÇAVUŞ RÜTBESİ-
Yedek astsubay,uzman jandarma ile astsubay arasındaki veya uzman erbaş ile astsubay arasındaki askeri statüdür. Yedek astsubayların rütbesi "astsubay astçavuş" olarak belirlenmiştir.
Yedek astsubaylar da yedek subaylar (Asteğmen) gibi askerlik görevlerini 12 ay olarak yerine getirirler. Terhis olmalarına son 30 ila 90 gün kala astsubay çavuş rütbesine terfi edilirler ve bu rütbe ile terhis edilirler.
Türkiye'de 25 Haziran 2019 tarihli 7179 sayılı kabul edilen Askeralma Kanunu'na göre astsubay astçavuş (yedek astsubay) kavramı tanımlanmıştır.
Astsubay Çavuş
-ASTSUBAY ÇAVUŞ RÜTBESİ-
Astsubay çavuş, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde ve İçişleri Bakanlığına bağlı Jandarma Genel Komutanlığında "Astsubay" sınıfına ait bir rütbedir. Terfi etmeleri durumunda "Astsubay Kıdemli Çavuş" olurlar.
Astsubay çavuşlar K.K.K.bünyesinde muharip sınıflarda genel olarak; Takım astsubayı, Tank komutanı, Havan kısım komutanı, Unsur komutanı, Top kısım komutanı olarak atanırlar.
Astsubay Kıdemli Çavuş
-ASTSUBAY KIDEMLİ ÇAVUŞ RÜTBESİ-
Astsubay kıdemli çavuş, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde rütbesi Astsubay Çavuş ile Astsubay Üstçavuş arasında bulunan astsubay rütbesidir.
Kıdemli Çavuşlar K.K.K. bünyesinde muharip sınıflarda genel olarak; Takım astsubayı, Kol Komutanı, Kısım Komutanı, Unsur Komutanı, Tank komutanı, Havan kısım komutanı, Top kısım komutanı olarak atanırlar.
Astsubay Üstçavuş
-ASTSUBAY ÜSTÇAVUŞ RÜTBESİ-
Astsubaylığa başlamasından itibaren Astsubay Çavuş (3 yıl) ve Astsubay Kıdemli Çavuş (3 yıl) rütbelerinde normal bekleme süreleri kadar görev yapan bir Astsubay, mesleğinin 6. yılında Astsubay Üstçavuş rütbesine nasbedilir ve 6 yıl süreyle (mesleğinde 12. yılın sonuna kadar) bu rütbede görev yapar ve sonrasında Astsubay Kıdemli Üstçavuşluğa nasbedilir.
Astsubay Üstçavuşlar K.K.K. bünyesinde muharip sınıflarda genel olarak; Bölük Astsubayı, Takım Astsubayı, Tank Kısım Komutanı, Top Kısım Komutanı, Tim Komutanı, Kol Komutanı olarak görev yapmaktadır.
Astsubay Kıdemli Üstçavuş
-ASTSUBAY KIDEMLİ ÜSTÇAVUŞ RÜTBESİ-
Astsubay kıdemli üstçavuş, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde rütbesi Astsubay Üstçavuş ile Astsubay Başçavuş arasında bulunan astsubay rütbesidir.
Astsubay Başçavuş
-ASTSUBAY BAŞÇAVUŞ RÜTBESİ-
Astsubay başçavuş, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde rütbesi Astsubay Kıdemli Üstçavuş ile Astsubay Kıdemli Başçavuş arasında bulunan astsubay rütbesidir.
K.K.K da bulunan muharip birliklerde, Astsubay Başçavuş rütbesinin kadro görevleri Bölük Astsubaylığı, Takım Komutanlığı, Özel takımlarda Takım astsubaylığı ve Karargahlarda idari işler astsubaylığı gibi görevlerdir. Başçavuş rütbesinden sonra Astsubay rütbeleri genel olarak idari faaliyetler de yer almaktadır. Başçavuş rütbesine ulaşan bir astsubay sicil vermek gibi bazı yetkilere sahip olmaktadır.
Astsubay Kıdemli Başçavuş
-ASTSUBAY KIDEMLİ BAŞÇAVUŞ RÜTBESİ-
Astsubay Kıdemli Başçavuşlukta: "Birlik Astsubaylığı, Karakol Komutanlığı, Bölük Astsubaylığı", Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı'nda "Bot Komutanlığı" gibi görevlere atanırlar.
Mesleğinde yükselmiş liyakatli Astsubay Kıdemli Başçavuşlar; "Atölye Amiri veya Müdürü, Kısım Amiri, Takım Komutanı" gibi görevlere atanır.
SUBAY
Asteğmen
-ASTEĞMEN RÜTBESİ-
Asteğmen veya yedek subay birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde asıl görevi takım veya kısım komutanlığı olan, en düşük subay rütbesi olan askerî rütbedir. Aynı Astsubay Astçavuş rütbesinde olduğu gibi asteğmenler, görevlerini 12 ay boyunca yaparlar. Ayrıca terhis edilmesine 90 gün kala 'Teğmen' rütbesine yükselirler.
Teğmen
-TEĞMEN RÜTBESİ-
Teğmen, birçok ülkenin kara, hava ve deniz kuvvetlerinde asıl görevi takım komutanlığı olan ve Asteğmenle Üsteğmen arasındaki askerî rütbedir.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde normal şartlar altında görev süreleri 3 yıldır. Gülhane Askeri Tıp Akademisinden mezun olanlar için bu süre bir yıldır.
Kara, hava ve deniz harp okulu öğrencileri 4 yıllık eğitimlerinin ardından, sivil üniversitelerde okuyan Fakülte ve Yüksek Okullar Komutanlığı'na bağlı öğrenciler ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde okuyan öğrenciler bu rütbe ile mezun olurlar.
Ayrıca 12 ay yedek subay olarak askerlik hizmetini yapan üniversite mezunları, terhis tarihlerinden bir ay önce, meslek kurasına tabi olanlar ise üç ay önce teğmen rütbesini kazanırlar. TSK, 4-6 yıllık eğitim veren üniversitelerin ihtiyaç duyduğu bölümlerinden mezun olanları, yapılacak seçme sınavı ve eğitimi müteakip sözleşmeli veya muvazzaf subay statüsünde teğmen olarak istihdam etmektedir.
Aynı zamanda TSK Personel Mevzuatında belirtilen şartları haiz olan astsubaylar arasından Subaylık Sınavında başarılı olanlar Teğmen rütbesine nasbedilerek görevine subay olarak devam etmektedir.
Üsteğmen
-ÜSTEĞMEN RÜTBESİ-
Üsteğmen, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde asıl görevi takım komutanlığı olan ve teğmenle yüzbaşı arasındaki askerî rütbedir.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde toplam görev süreleri 6 yıldır.
Nasıplarından itibaren üç yılını tamamlayan ve gösterge tablosunun bir üst derecesine yükselmek için liyakatları üst makamlarca onanan üsteğmenlere "Kıdemli Üsteğmen" denir. Doktora, sanatta yeterlilik veya yüksek lisans programlarını bitirme gibi mümtaz terfi durumlarında bu dönem 4 ile 5 yıla düşmektedir.
Takım komutanı ile bölük komutanı görevlerini icra edebilirler. Sadece kıdemli üsteğmenler bölük Komutanı görevini yapabilirler.
Yüzbaşı
-YÜZBAŞI RÜTBESİ-
Yüzbaşı, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde asıl görevi bölük komutanlığı olan ve Üsteğmen ile Binbaşı arasındaki askerî rütbedir.
Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığında normal şartlarda görev süreleri 6 yıldır. İlk 3 yılı Yüzbaşı, son 3 yılı ise "Kıdemli Yüzbaşı" olarak adlandırılır.
Bölük komutanı olarak görev yapabilirler. Yüzbaşılık rütbesinde 6 yıl rütbe almak için beklerler.
ÜSTSUBAY
Binbaşı
-BİNBAŞI RÜTBESİ-
Binbaşı, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde asıl görevi bölük veya tabur komutanlığı olan ve yüzbaşıyla yarbay arasındaki askerî rütbedir.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde normal şartlarda görev süreleri 5 yıldır. Üstün kıdem ve erken terfî ile görev süreleri 2 yıla kadar inebilir.
İlk 3 yıl "Binbaşı" iken son 2 yıl "Kıdemli Binbaşı" olarak anılırlar. Orduda tabur biriminin komutanı olarak adlandırılır ve üstsubay sınıfına dahil olunan en düşük rütbedir.
Yarbay
-YARBAY RÜTBESİ-
Yarbay, Binbaşı ile Albay rütbesi arasında yer alan askeri rütbedir. Birçok ülkenin Kara ve Hava Kuvvetleri’nde tabur komutanı olarak görev yaparlar.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Görev süreleri 3 yıl olan Yarbay, Jandarma ve Kara Kuvvetleri’nde komutan yardımcısı, Deniz Kuvvetleri’nde gemi komutanlığı, Hava Kuvvetleri’nde ise filo komutanlığı vazifelerinde yer alır. Kara ve hava Kuvvetleri’nde tabur komutanı olarak görev yaparlar.
Albay
-ALBAY RÜTBESİ-
Albay, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde kıta görevi alay komutanlığı olan, yarbay ve tuğgeneral arasındaki askerî rütbedir. Görev süreli 5 yıldır.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde en yüksek üstsubay rütbesidir. kıta görevlerini alay komutanı ya da daha büyük askeri birliklerde (tugay, tümen, kolordu) kurmay başkanı, şube müdürü olarak yaparlar. Genelkurmay ya da kuvvet komutanlıkları bünyesinde de şube müdürlüğü veya daire başkanlığı gibi görevleri de deruhte edebilirler.
GENERAL
Tuğgeneral
-TUĞGENERAL RÜTBESİ-
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde en düşük seviyedeki general rütbesidir.
Bu rütbede defne yaprağından oluşan çelengin yerine çapraz kılıçlardan oluşan kokart eklenir ve bu apolete bir yıldız eklenir. Kıta görevlerini Tugay Komutanı olarak yaparlar.
Bu rütbedeki görev süresi genellikle 3 yıldır. 3 yılın sonunda Yüksek Askerî Şûra (YAŞ) tarafından görev süresi uzatılabilir, emekliye ayrılabilir veya tümgeneral (deniz kuvvetlerinde tümamiral) rütbesine terfi ettirilebilir.
Tümgeneral
-TÜMGENERAL RÜTBESİ-
Tümgeneral, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde kıta görevi tümen komutanlığı olan, tuğgeneral ve korgeneral arasındaki askerî rütbedir. Rütbe bekleme süreleri 4 yıldır.
Korgeneral
-KORGENERAL RÜTBESİ-
Korgeneral, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde asıl görevi kolordu komutanlığı olan ve tümgeneral ile orgeneral arasındaki askerî rütbedir. Görevi kolordu komutanlığı veya kuvvet komutanlığı kurmay başkanlığıdır. Deniz Kuvvetlerindeki karşılığı koramiraldir. Rütbe bekleme süreleri 4 yıldır.
Orgeneral
-ORGENERAL RÜTBESİ-
Orgeneral kara ve hava kuvvetlerinde kıta görevi ordu komutanlığı olan ve korgeneral ile mareşal arasındaki askerî rütbe. Deniz Kuvvetlerindeki karşılığı oramiraldir. Görev süreleri 4 yıldır.
Mareşal
-MAREŞAL RÜTBESİ-
Mareşal, Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetlerinde en yüksek olan askerî rütbe. Türk Deniz Kuvvetlerindeki karşılığı büyükamiraldir. Bu rütbe en yüksek askerî rütbe olmakla beraber diğer rütbelerden önemli bir farkı kıdem ve bekleme ile kazanılamamasıdır. Bu rütbe savaşta üstün yararlılıkları görülen ve en az orgeneral ya da oramiral rütbesine sahip subaylara TBMM tarafından ilgili kanuna dayanarak verilir.
Günümüze kadar sadece iki kişiye bu rütbe verilmiştir. Bunlar; Mustafa Kemal Atatürk ve Fevzi Çakmak'dır.
