Bibliyografya nedir?
Bibliyografi de denir. Kitabiyyat, kitap bilgisi. Her çeşit yayını (kitap, dergi, makale vb.) kısımlara ayırarak yıl, ay ve tür belirterek liste hâlinde gösteren yazıdır. Genellikle inceleme kitaplarının, araştırma yazılarının sonunda yer alır, bazen müstakil kitap olarak da yayımlanır. Bizde, bibliyografya alanında ilk eseri Kâtip Çelebi hazırlamıştır. Adı geçen zatın batı dillerine de çevrilen Keşf üz-Zümün adlı kitabı, bu alanda önemli bir eserdir.
"Bir eser hazırlanırken yararlanılan kaynaklar" anlamına gelen kaynakça ile yayınevlerinin basıp sattıkları çeşitli kitapların listesini gösteren kataloglar bibliyografyanın yerini tutmaz.
Bibliyografyalar, ilmî çalışmaların/araştırmaların vaz geçilmez bölümleri; büyük bir mesai isteyen, yorucu bir çalışma sonrasında ortaya çıkan, ortalama okuyucunun fazla ilgisini çekmese de araştırmacılar için vazgeçilmez kısımlardır. Son derece dikkat ve emek isteyen böyle bir çalışmanın okunmaktan çok gerektiğinde bakılmak üzere hazırlandığı da bilinen bir gerçektir.
Bibliyografyalar, araştırma konularının veya yapılan il mi çalışmaların çeşitliliğine göre değişik şekilde hazırlanabilirler. Yani, bibliyografya hazırlamanın belirlenmiş bir metodu yoktur. Değişik bir ifadeyle, yapılan ilmi çalışmanın kendisi, bibliyografyasını da belirler. Bazı bibliyografyalar, hazırlanan eserin kaynaklarını, yani araştırmacının yararlandığı eserleri ihtiva etmekle beraber, o konuda daha evvel yazılan kitap ve makaleleri de içine alır. Bazıları da, yapılan çalışmanın kaynaklarını muhtevi olduğu gibi, ayrıca ele alınan şahsiyetin (sanatkâr, düşünce adamı vb.) yazı hayatını ve düşünce gelişimini ta kip edebilmek, eserlerini belli bir düzen ve disiplin için de dikkatlere sunabilmek için, onun kalem faaliyetlerinin bir sayım-dökümünü de içine alır. Bu ikinci tip bibliyografyalar, özellikle monografik çalışmalarda dikkati çekmektedir.
Bir konuda yapılacak ilmi çalışmalar için daha önce ortaya konan araştırma ve incelemeleri derli toplu sunması sebebiyle bibliyografyalar büyük bir öneme sahiptir.
Bibliyografyaları "genel" ve "özel" olmak üzere ikiye ayırmak da mümkündür. Genel bibliyografyalar her hangi bir konu ayrımı ve sınırlaması yapmaksızın bütün yayınları gösterirler. Bazı alanlara, konulara ait bibliyografyalar da özeldir: Halk edebiyatı bibliyografyası, Karacaoğlan bibliyografyası vb. gibi.
Bibliyografyalar, genellikle yazarların soyadı esas alınarak alfabetik olarak düzenlenir. Aynı yazarın birden çok eseri zikredilecekse, eserlerin tarih sırası dikkate alınır. Bibliyografyada kitaplar ayrı bir başlık altında, yazılar (makaleler) da ayrı bir başlık altında verilir.
Bu kitabın sonundaki "bibliyografya" kısmına bakılarak, kitapların veya makalelerin künyelerinin nasıl verildiği görülebilir.
