Lazkiye’de başarısız darbe kalkışması: Kimler, neden ve nasıl başarısız oldu?
Suriye sahil bölgesinde yer alan Lazkiye’de yaşanan darbe girişimi, İran destekli devrik Esed rejimi kalıntılarının, İsrail destekli ayrılıkçı Dürzi unsurların ve SDG’nin koordineli bir şekilde harekete geçmesiyle başladı. İran destekli Şii milislerin pusuda beklediği bu kalkışma, Suriye’de yeni yönetimi devirmeye yönelik büyük bir hamleydi. Ancak ordu, halk ve Türkiye’nin zamanında yaptığı müdahaleler, bu girişimi daha başlangıç aşamasında başarısızlığa uğrattı.
Darbeye kalkışan taraflar
Devrik Rejim Kalıntıları: Esed yanlısı subaylar, eski ordu mensupları ve şebbiha milislerden oluşan bu grup, Lazkiye’de başlatılan operasyonun ana eksenini oluşturuyordu.
Dürzi Askeri Konsey ve Dürzi oluşum El-Hicr yapılanması: İsrail tarafından devşirilen ve desteklenen ayrılıkçı Dürzi unsurların oluşturduğu Askeri Konsey ülkenin güneyinden darbe girişimini desteklemek için birliklerini hazır hale getirerek operasyonun kritik bir parçası oldu.
SDG (Suriye Demokratik Güçleri): Ana bileşeni PKK'nın Suriye yapılanması olan oluşum, ülkenin doğusunda geniş kontrol alanlarını kullanarak hükümete karşı yeni bir cephe açmayı hedefledi.
Darbe girişimi nasıl başladı?
Darbe girişimi, Perşembe günü sabahın erken saatlerinde devrik rejim unsurlarının güvenlik birimlerine yönelik eş zamanlı saldırılarıyla başladı. Esed rejiminin kalıntıları, Lazkiye ve çevresindeki Kamu Güvenliği Birimlerine pusu kurarak kontrolü ele geçirmeye çalıştı.
Darbe planı, şehri 24 saat içinde ele geçirerek ülke genelinde kaos oluşturmayı amaçlıyordu.
Bu süre zarfında;
- İsrail devşirmesi ayrılıkçı Dürzi unsurlar, Askeri konsey ve destekçileri üzerinden Süveyda’dan başlayarak Suriye’nin güney illerinde kontrolü sağlayıp Şam’a doğru ilerleyecekti.
- SDG birlikleri, Suriye’nin doğusundan ve Halep şehir merkezinin kuzeyinde yer alan Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerinden eş zamanlı olarak Halep şehir merkezine doğru ilerleyecekti.
- Devrik rejim artığı şebbiha milisleri de yolların kesişme noktası olan Humus’u kontrol altına alarak bölgeler arası ulaşımı keseceklerdi.
Amaç; koordineli bir hareketle ülkeyi istikrarsızlığa sürükleyerek kaos ve kargaşa ortamı oluşturarak devrik rejim subaylarının yeniden sahneye çıkmasına zemin sağlamaktı.
Lazkiye’de başlayan darbe girişiminin ardından Süveyda şehrinde ayrılıkçı Dürzi unsurlar da harekete geçti. Belediye binasından Suriye bayrağı indirilerek Dürzi bayrağı çekildi, Halep’in Şeyh Maksud mahallesinde konuşlu PKK Milisleri mahalle dışında kontrol noktaları kurmaya başladı, Humus şehir merkezinde şebbihalar güvenlik güçleri ile çatışmalara girdi.
Ancak bu plan, Suriye Ordusu’nun hızlı ve kararlı müdahalesiyle bozuldu.
Sahil bölgesine sevk edilen takviye birlikler, Lazkiye ve kırsalında kapsamlı operasyonlar yürüterek darbeci unsurları tamamen etkisiz hâle getirdi.
Ordu, İran yanlısı milislerin olası bir dış müdahalesini önlemek amacıyla Suriye- Irak ve Suriye-Lübnan sınırında güvenliği üst seviyeye çıkardı.
Humus’ta güvenlik güçlerine saldıran şebbihalar etkisiz hale getirildi.
Darbe girişimine karşı Suriye halkı da büyük bir tepki gösterdi. Ülkenin dört bir yanında meydanlara inen halk, yeni yönetime desteklerini ifade etti ve devrik rejimin geri dönüşüne ya da ülkenin bölünmesine karşı kararlılıkla durdu
Suriye'de bu gelişmeler yaşanırken Türkiye, sahil bölgesindeki bu girişimin SDG üzerinden doğu bölgesine yayılmaması için doğrudan müdahalede bulunarak, SDG’nin Halep ilinin kuzeydoğusundaki mevzilerini bombaladı. TSK aynı zamanda, Akçakale ve Cilvegözü sınır kapılarından Suriye topraklarına takviye birlikler sevk ederek olası kalkışmalara karşı caydırıcılık tesis etti. Bu gelişmeler SDG’nin planlarını bozarak PKK milislerinin Halep’e doğru ilerleyişlerini engelledi.
Operasyonların sonuçları
- Suriye Ordusu, Lazkiye ve kırsalında hızlı bir ilerleme kaydederek darbeci şebbihaları etkisiz hale getirerek kontrolü tamamen sağladı.
- Türkiye ordusunun hamleleri, SDG’nin planlarını bozarak pozisyon almalarını engelledi.
- Suriye Ordusunun, Suriye-Irak ve Suriye-Lübnan sınırlarında aldığı önlemler, İran destekli Şii unsurların devreye girmesini ve dış müdahale ihtimalini tamamen ortadan kaldırdı.
- Sünni halkın kitlesel gösterileri, hükümete olan halk desteğini pekiştirdi.
- Darbe girişimine katılan çok sayıda Şebbihâ (rejim yanlısı paramiliter milis) tutuklanarak kontrol tamamen hükümet güçlerine geçti.
Suriye’nin sahil bölgesinde başlayan bu darbe girişimi, devrim sonrası ülkenin hâlen büyük tehditlerle karşı karşıya olduğunu gösterdi. Ancak ordu, halk ve Türkiye’nin hızlı refleksleri, devrik rejimin çöküşünden sonra elde edilen kazanımların korunmasında güçlü bir irade olduğunu kanıtladı.
Suriye Ordusunun darbe kalkışmasına karşı gerçekleştirdiği stratejik müdahale, devrim sonrası Esed rejiminden miras kalan ordu, istihbarat ve güvenlik mekanizmalarının lağvedilip yeni bir yapı oluşturulması kararının ne kadar hayati ve stratejik olduğunu bir kez daha kanıtladı. Suriye Devrimi, Mısır Devrimi sonrasında Şehid Muhammed Mursi’nin orduyu lağvetmeyerek düştüğü hataya düşmedi.
Bu olay, Suriye’de mevcut yönetimin halk ile bütünleşmesini perçinleyen, iç ve dış tehditlere karşı ciddi bir direnç gösterebileceğini ortaya koyan ve bölgedeki dengeleri de yeniden şekillendirecek stratejik bir dönüm noktası oldu.
Not: Bu makale, sahadaki gelişmeleri değerlendirmek amacıyla, bölgedeki operasyonları yakından takip eden saha komutanlarından Ebu Azzam ile gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde kendisinden edindiğimiz bilgiler ve yaptığı paylaşımlar doğrultusunda kaleme alınmıştır.
