Osman Gazi’nin garazı olan İznik, daha öncede kuşatılmış ancak kaim surları aşılmaz olan bu kadim Bizans şehri fethedilememişti.
Osmanlı, beylikten devlete geçtiği bu süreçte 1302'deki Koyunhisar Muharebesiyle başlayan yayılma politikasının ana hedefinde hep İznik vardı.
Peki Nikea Kuşatması nedir? Nikea Kuşatması ne zaman yapılmıştır? Nikea Kuşatması nerede yapılmıştır? Önemi nedir? Nikea Kuşatmasının sonuçları nelerdir?
Nikea Kuşatması nedir? Nikea Kuşatması ne zaman yapılmıştır? Nikea Kuşatması nerede yapılmıştır?
Nikea Kuşatması, Bizans İmparatorluğu kontrolündeki Nikea (günümüzde İznik)'nın 1328 ile 1331 yılları arasında Osmanlı Devleti tarafından kuşatılması. Kuşatmanın ardından şehir, Osmanlı Devleti egemenliğine girmiştir.
Kuşatma öncesinde bölgedeki durum: 1075 ile 1086 yılları arasında Anadolu Selçuklu Devleti'ne başkentlik yapan Nikea; 1097 yılında, Birinci Haçlı Seferi sırasında gerçekleştirilen kuşatma sonrasında tekrar Bizans İmparatorluğu'na geçti. 1105 yılında tekrar Selçukluların kontrolüne geçen şehir, 1147 yılında bir kez daha Bizans egemenliğine girdi. Halil İnalcık, çeşitli Osmanlı kaynakları ile Yeoryos Pahimeris'e dayanarak 1302'deki Bafeus(Koyunhisar) Muharebesi'nin gerçekleşme sebebini, Osmanlı Devleti'nin Nikea'yı tekrar Türk hakimiyetine alma isteği olarak göstermektedir.
Âşıkpaşazâde ve Neşrî Nikea'nın kuşatılması ve Osmanlı kuvvetlerinin bunu izleyen faaliyetleri hakkında bilgi verirken, anonim Tevârîh-i Âl-i Osman ise bölgedeki halkın İslam'a geçmesi hakkında Rum ve Türk kaynaklı halk hikâyeleriyle birleşmiş bir anlatım sunmaktadır. Her üç kaynak da şehrin Osmanlı kuvvetleri tarafından kuşatma altına alındığını ve şehrin etrafındaki halkın da kontrol altına alındığını belirtir.
Tevârîh-i Âl-i Osman'da kuşatmanın uzaması sebebiyle Dıraz Ali Kalesi'nin yaptırıldığı söylense de, aynı eserde kentin Osmanlı kuvvetlerine teslim olduğu ifade edilir. İnalcık, Osmanlı kuvvetlerinin elde ettiği zaferin mantıksal bir sonucu olarak kentin düşmüş olması gerektiğini ve bu nedenle yazarın özgün metni değiştirmiş olduğunu belirtmektedir. Özgün metne sadık kalan ve Dıraz Ali Kalesi ile ilgili bir ifadeye yer vermeyen Âşıkpaşazâde ve Neşrî, Osmanlı kuvvetlerinin şehir önündeki çarpışmalardan vazgeçtiğini ve kalenin civarında yaşayan insanları tâbi kılmakla ilgilendiğini yazmaktadır. İbn-i Kemal ve İdris-i Bitlisî de bu konuda anonim Tevârîh-i Âl-i Osman'ı izlemektedir. Üç kaynak da, dışarıdan gelen yardımların kesilmesi üzerine şehrin düştüğünü ifade etmektedir. Kuşatmanın sona eriş tarihi ise 1331'dir.
İZNİK'TE BULUNAN LEFKE KAPISI
Nikea Kuşatmasının sonuçları ve önemi nelerdir?
Orhan Gazi’nin İznik’e girmesi ise ayrı bir vakadır. İznik ahalisi Orhan Gazi’yi işgalci bir komutan gibi değil adeta tahta çıkan yeni hükümdarları gibi karşılamıştı. Orhan Gazi’nin İznik’e girmesi bir şölen havasında gerçekleşti. Orhan Gazi bu durumdan ziyadesiyle memnun oldu ve yüce bir merhamet göstergesi olarak İznik halkının durumu ile ilgili tetkiklerde bulundu. Görüldü ki kocaları gerek açlıktan gerekse savaşlarda ölen pek çok kadın dul ve sahipsiz kalmışlardı. Orhan Gazi, âdeti olmayan bir karar verdi ve gayrimüslim dul ahaliyi gazileriyle nikâhlayarak İznik ahalisini tümüyle bağrına bastı. Böylece İznik Bursa ve Yalova’da olduğundan daha hızlı ve daha samimi şekilde Müslümanlaştı ve şehir muazzam bir İslam kenti haline geldi.
Orhan Gazi, İznik ahalisine gösterdiği yakın ilgi ve münasebeti bu kadarla kalmadı. Bizzat kendi emriyle büyük kiliseyi Cuma mescidi haline getirdi ve bir manastırı medreseye çevirdi. İmaret kapıları açıldı ve yıllarca açlık ve sefalet içerisinde yaşayan İznik ahalisine pişen aşları kendi eliyle bölüştürdü. Gece kandillerini bizzat yaktı. Orhan Gazi İznik’te kendisine gösterilen teveccühten o denli memnun oldu ki; geçici olarak beyliğini İznik’e taşıdı ve burada yıllarca hem İznik ile hem hal oldu, hem de uzun zamandır aradığı huzur ve sefahati tattı.
Orhan Gazi, İznik’in fethi ile bir zamanlar Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı Süleyman Paşa’nın başkent yaptığı şehri ele geçirmiş, onun oturduğu makamın yeni sahibi olmuştur.
İznik’in fethinden sonra Osmanlı Devletinin uç beylikleri ve demografik haritasında değişiklikler meydana geldi. Bu sebeple büyük oğlu Süleyman Paşa’yı İznik’e çağırdı ve kendisine bu bölgeyi teslim ederek güvence altına aldı. Murat Han Gazi’ye ise diğer bir önemli kent olan Bursa’yı emanet etti. Amcasının oğlu Gündüz Bey’i ise Karacahisar’a tayin ederek sancakların görev taksimini tamamladı.
