Programa eleştirel bir bakış içeren raporda, model taslağı pedogojiden içeriğe, ugulamadan değerlendirmeye birçok eğitsel kavram ışığında incelendi.
Raporda, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli taslağı ortak metninde ön plana çıkarılan milli ve manevi değerlerin diğer müfredat programlarında yeterli ve istendik şekilde işlenmediği sonucuna varılırken; bu değerlerin tüm müfredat programlarında işlnemesinin gerekliliği vurgulandı.
2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Müfredat Çalışması Askı Sürecine İlişkin Tespit, Öneri ve Değerlendirme Raporu
Türkiye’de eğitimi dert edinen ve eğitimin milli ve manevi değerlerle güçlü bir biçimde donatılması gerektiğini gaye edinen Uzman ve STK’lar olarak tespit, öneri ve değerlendirmelerimiz şu şekildedir:
· Müfredatın temel aldığı insan modeli, programların ortak ögesi olarak belirlenen değerlerin tüm programlar nezdinde esas alınması; değer modelinin programlar bazında değişiklik göstermekle birlikte bazı programlara başarılı bir şekilde yansıtılması; programların bütüncül bir yapıda ve beceri temelli ele alınmış olması olumlu gelişmelerdir.
Ancak her çalışmada geliştirilebilir yönler olduğu gibi bu çalışmada da kullanılan dil ile muhtevanın milli ve manevi değerlere uygunluğu ile programın değerlerle güçlendirilmesi hususlarında; aşağıda belirtilen maddeler dikkate alınmalıdır:
· Müfredat dili, kadim irfan ve kültürel değerlerimizi yansıtmalı, değerlerimize aykırı ifadelerden kaçınılmalıdır. Program boyunca kullanılan kavramların, inanç açısından sorun teşkil etmemesine dikkat edilmelidir. Mesela programda kullanılan “yaratıcı/yaratıcılık” (Ör: Fen Bilimleri s.20, 45, 49, 52; Sosyal Bilgiler s 26, 56, 103; Hayat Bilgisi s. 33, 57; İnkılap Tarihi s. 15, 20; Okul öncesi, s. 22, 95) kelimesindeki yaratma kavramının gözden geçirilmesi ve geçtiği yerdeki anlamına bağlı olarak üretkenlik, keşfedicilik, özgün ve ilham verici, kolaylaştırıcı benzeri kavramlarla ifade edilmesi yerinde olacaktır. Bu örnekler diğer programlarda da artırılabilir. Din Kültürü programında bu kavramın hem Yaratıcıya hem de insana atfedilmesinin meydana getirdiği kafa karışıklığı DKAB programında (s.77) daha net görülebilir.
· Programda yer alan bazı ibareler ve görüşler, inanca aykırı düşmektedir. Sosyal Bilgiler programının “Bu görsellerden hangilerinin doğada kendiliğinden var olan varlıklar olduğunu belirlemeleri istenir.” (S. 20). Öğretme – öğrenme yaşantılarında geçen kendiliğinden var olma ibaresi, mevcudatın yaratıcı ile olan bağını keserek mevcudatı tesadüfe havale eden açıklamalardır. Bu boyutuyla bu ifade “insan eliyle üretilmemiş doğadaki varlıklar” veya benzeri ifadeler ile sunulabilir.
· Programda yer alan kimi ifadeler, kâinatta tesadüfiliği, kendiliğinden oluşumu veya doğa tarafından yaratılmış gibi bir algı oluşturmaktadır. Bu noktada özellikle Fizik, Kimya, Biyoloji ve Fen Bilimleri derslerinde canlılarda görülen mükemmelliğin tesadüfen oluşamayacağı, bu mükemmelliğin bir sanatkârı olduğu nazara verilmelidir. Öğrencilerin sanatı gördüğü gibi sanatkârı da görmesi sağlanmalıdır. Her ne kadar evrim kavramı programda olmasa da Biyoloji ve Fen Bilimleri genel manada evrimci, seküler bakış açısıyla yazılmıştır. Bu dil yerine milli ve bilimsel dilin kullanılması anlam ve kazanım açısından daha doğru olacaktır.
· Okul öncesi müfredat programında Tarih şeridinde sıradan birçok olayı almışken, (önemli gün ve haftalar) Çanakkale Zaferi ve İstiklal Marşı’nın kabulünü almamıştır. Çanakkale Zaferi ve İstiklal Marşı programa eklenmelidir. Ayrıca tüm programda olduğu gibi Mustafa Kemal Atatürk çok fazla işlenmesine rağmen diğer devlet yöneticilerimiz yeterli oranda işlenmemiştir.
· Programlarda konu alanına bağlı olarak verilen bazı öğrenme çıktıları, inanca aykırı düşmektedir. Felsefe dersi programında yer alan “Öğrencilerin Tanrı’nın varlığına ilişkin görüşlerle (teizm, deizm, panteizm, ateizm, pananteizm) Tanrı’nın varlığının kanıtlanması problemini anlamaları, ilgili düşünce ve argümanları değerlendirmeleri amaçlanır.” (S. 38. ) cümlesindeki "Tanrı’nın varlığının kanıtlanması problemi", Allah'ın varlığının kanıtlanmasının bir problem olarak işlenmesini akla getirmektedir. Zihinlere şüphe yerleştirecek olan bu ifadeler anlaşılır şekilde yeniden düzenlenmelidir. Diğer yandan Allah'ın varlığını ispatlayan görüşler de programa konulmalıdır. Eğer konulmayacaksa ateizm gibi inançsızlığı ifade eden görüşler de programa alınmamalıdır. Felsefe programında Varlık Felsefesi açıklanırken (S. 20- 21) bahsedilen felsefi görüşlere Yaratılış görüşü de eklenmelidir.
· Yine Felsefe programında Din Felsefesi öğrenme alanında Tanrı ibaresi sıklıkla kullanılmaktadır. Uygun yerlerde inancımıza uygun olarak Allah isminin de geçmesi gerekmektedir.
· Bazı programlarda, konunun gidişatına uygun olan ancak anahtar kavramlarda yer verilmeyen kelimeler eklenmelidir. Mesela Sosyal Bilgiler (s.73) SB6.3.2 a) İslam medeniyetinin insanlığın ortak mirasına katkılarını belirler.” Öğrenme çıktısına anahtar kavramlara “Hz. Muhammed” eklenebilir.
· Aynı şekilde Temel Dini Bilgiler programında Hz. Peygamber ifadeleri yer almakta ancak isim olarak Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) olarak zikredilmesi de sağlanmalıdır.
· Programlar bazında kültürümüze mal olmuş önemli şahsiyetlere önceki programlarda olduğu gibi bu programlarda da yer verilmiş olması (Ör. Hayat Bilgisi 2 s. 57 - Ali Kuşçu, Uluğ Bey, El-Cezeri, Jale İnan, Vecihi Hürkuş, Afet İnan, Engin Arık, Fuat Sezgin, Cahit Arf, Aziz Sancar, Halil İnalcık; Fen Bilimleri s. 203 – Aziz Sancar; Biyoloji s. 84 – Aziz Sancar; Coğrafya s.16; Tarih s. 34) önemli bir adımdır. Ancak bazı derslerde bilim insanlarının isim olarak zikredilmediği (Sosyal Bilgiler s. 39) veya tüm sınıf düzeylerinde yer almadığı görülmektedir. Öğrencilerin zihinsel, bedensel, ruhsal ve duygusal gelişimlerinin dengeli bir şekilde desteklenmesi ve şahsiyet kazandırılması için tarihimizdeki büyük şahsiyetler ve hadiseler, öğrencide aidiyet duygusunu uyandıracak şekilde verilmelidir. Değerlerin yaşantıya aktarılabilmesi için maddi manevi kültürümüzün ve tarihimizdeki büyük şahsiyetlerin değer yaşantısına olumlu etkisinden mutlaka faydalanılmalıdır. Özellikle okul öncesi ve ilköğretimin ilk sınıflarına yayılacak şekilde örnek şahsiyetlerin hayatlarına, başarılarına ve kültürümüze yaptıkları katkılarına daha çok yer verilmelidir. Böylece “tarihi ve ecdadı ile iftihar eden nesil” yetiştirme gayesine ulaşmaya katkı sağlanmış olur.
· Bu bağlamda, bilim ve teknolojik kalkınmanın sadece batıya ait olmadığı ifade edilerek milli kalkınmanın milli ve manevi değerlere bağlı olarak da gelişebileceği vurgulanmalıdır. Tarih boyunca İslam medeniyeti, bilime, sanata ve ahlaka önemli katkılar yapmıştır. Bu manayı teyit eden Tarih dersi programı, TAR.9.3.4. öğrenme çıktısına “İslam’ın Altın Çağı” kabul edilen dönem ile ilgili öğrenme çıktısı eklenebilir.
· Zenginleştirme ve Destekleme alt başlıklarında yer alan farklılıklara saygı ibarelerinde ne tür farklılıkların kabul edilebileceği hususunda sınırlar çizilmelidir.
· Programların değerler ile ilişkilendirilmesi genel anlamda başarılı olmakla beraber bazı dersler bazında bu ilişkilendirmenin yetersiz kaldığı ve/veya geliştirilmesi gerektiği görülmektedir. Örnek olarak Sosyal Bilgiler programında S19 SB4.2 son paragrafta afet dönemi dayanışmayı açıklarken D16.2.4 “Ülkede yaşanan olağanüstü durumlarda (salgın, doğal afet vb.) yardımlaşma ve dayanışma faaliyetlerine katılır.” ile mutlaka ilişkilendirilmelidir. Yine aynı şekilde SB.5.2.4; SB.5.3.1; D19.3 (ülke varlıklarına sahip çıkmak), SB.5.4.2; D1.2; D1.4 (Adalet), D14.2 (Saygı), SB.5.5.1; D18.3 (Temizlik), D5.4 (Duyarlılık) ile ilişkilendirilebilir. Bu örnekler her program bazında detaylandırılabilir. Bazı derslerde sadece değere atıf varken bazı değerlerde değerin en uygun alt bileşenlerine atıfta bulunulmuştur. Doğru olanın ikinci yaklaşım olduğu söylenebilir.
· Sonuç genel anlamda ortak metinde ön plana çıkarılan milli ve manevi değerlerin diğer müfredat programlarında yeterli ve istendik şekilde işlenmediği görülmüş olup, bu değerlerin bütün müfredat programlarına işlenmesi gerekmektedir.
|
RAPORU HAZIRLAYANLAR: Prof. Dr. Adem Tatlı Prof. Dr. Cihat Yaşaroğlu Prof. Dr. Halim Ulaş Prof. Dr. Selahattin Çelebi Doç. Dr. Ahmet Kavlak Doç. Dr. Kasım Takım Dr. Mehmet Yaşar Uzm. Adnan Kalkan Ali Erkan Kavaklı |
|
DESTEKLEYEN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 1. Açık Kapı Çevre Eğitim ve Kültür Derneği 2. Adalet Platformu 3. Adana Faslı Bahar Sosyal Yardımlaşma Eğitim Kültür ve Sanat Derneği 4. Adana Genç Gönüllüler Derneği 5. Adıyaman Kültür ve İlim Vakfı 6. Afyon İlim ve Araştırma Vakfı 7. Ağrı Kültür ve Eğitim Vakfı 8. Ahlat Nur İlim Eğitim ve Kültür Vakfı 9. AKÇED-Malatya Gucdüvani Ahlak Kültür ve Çevre Derneği 10. Akdeniz Kültür ve Eğitim Vakfı 11. AKEV -Aydın Kültür Eğitim Vakfı 12. Aksaray Somuncubaba Kültür ve Eğitim Vakfı 13. Aksaray Uhuvvet Vakfı 14. AKULDER -Akdeniz Uluslararası Öğrenci Derneği 15. AKVA -Akdeniz Eğitim ve Kültür Vakfı 16. Alaca Hizmet Vakfı 17. Amasya Sultan Bayezid Kültür Vakfı 18. Anadolu Tevhid Vakfı 19. Anahtar Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği 20. ANÇED-Anadolu Çevre Eğitim Kültür Dayanışma Derneği 21. Anesiad Malatya Şubesi 22. Ankara Hamiyet ve İrfan Vakfı 23. Ankara Kültür ve Eğitim Vakfı 24. ANSED -Antalya İl Eğitim Gençlik Spor Kültür ve Dayanışma Derneği 25. ASDER -Adaleti Savunanlar Derneği Antalya Temsilciliği 26. ASDER-Adaleti Savunanlar Derneği 27. ASSAM-Adaleti Savunanlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Derneği 28. Atik Spor Kulübü 29. Bahar İlim Kültür ve Eğitim Vakfı 30. Bandırma 17 Eylül Kültür ve Eğitim Vakfı 31. Bartın Eğitim Vakfı 32. Battalgazi İmam Hatip Liseleri Mezunları Ve Sevenleri Derneği 33. Bayburt Hizmet ve Eğitim Vakfı 34. Beyan Eğitim Kültür İlim Vakfı 35. Bingöl İlim ve Kültür Vakfı 36. Birlik Haber-Sen Malatya Temsilciliği 37. Birlik Vakfı 38. Birlik Vakfı Malatya Şubesi 39. Biruni Gençlik Merkezi ve Dayanışma Derneği 40. Bitlis Bediüzzaman Said Nursi Kültür ve Eğitim Vakfı 41. Boğaziçi Eğitim ve Kültür Derneği 42. Boğaziçi Vakfı 43. Bolu- Abant Eğitim Vakfı 44. Boluder 45. Burobirsen 46. Büyük Aile Platformu Adana 47. Celal Tetiker Şefkat Vakfı 48. Çağdaş Düşünce Araştırma Derneği 49. Çankırı İlim Kültür Eğitim Vakfı 50. Çoruh Kültür Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfı 51. Çöşnük Eğitim Derneği 52. Çukurova İlim Vakfı 53. Çukurova Öğretmenler Derneği 54. Değişim Eğitim Kültür Derneği 55. Demirci Kültür ve Eğitim Vakfı 56. Dersaadet Kültür ve Eğitim Vakfı 57. Devabirsen 58. Diyanet-Sen Malatya Şubesi 59. Diyarbakır Aile Eğitim ve Kültür Derneği 60. Dünya Çocuk Hakları Derneği 61. Düzce Çınar Eğitim Vakfı 62. Eddai Vakfı- Eğitim Day. Düşünce Araş. İlim Vak. 63. Eğitim-Bir Sen Antalya Şubesi 64. Eğitim-Bir-Sen Malatya 1 No'lu Şube 65. Eğitime Destek Platformu 66. Eksen Der Malatya 67. Elazığ Hizmet Vakfı 68. Elbistan Kültür ve Eğitim Vakfı 69. Eldenele Derneği 70. Elmas Divit Derneği Malatya 71. Emeklibirsen 72. Emir Sultan Eğitim ve Yardımlaşma Vakfı 73. Enerji Bir-Sen Malatya Temsilciliği 74. ENSAR Antalya Şubesi 75. Ensar Vakfı Malatya Şubesi 76. Erdemli Gençlik Derneği 77. Erzincan Gündüzalp Kültür ve Eğitim Vakfı 78. Erzurum Kültür ve Eğitim Vakfı 79. Eskişehir Osman Gazi Kültür ve Eğitim Vakfı 80. Evrensel Hafızlar Derneği Malatya Şubesi 81. Ezan Platformu 82. Fahri Kığılı Vakfı 83. Gazipaşa Çınar Derneği 84. Gedik Eğitim Derneği 85. Gediz Eğitim ve Kültür Vakfı 86. Genç Osman Vakfı 87. Gençkuşak Spor Kulübü 88. Gereder 89. Giresun İlim Kültür ve Eğitim Vakfı 90. Günyüzü Eğitim Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği 91. Habibi Neccar Kültür ve Eğitim Vakfı 92. Hakbirsen 93. Hakkâri Kültür ve Eğitim Vakfı 94. Hakkbirr 95. Haliliye Kültür ve İlim Vakfı 96. Hamidiye Kültür ve Eğitim Vakfı 97. Hanımın Çiftliği Eğitim Derneği 98. HASEV-Hazreti Süleyman Eğitim Vakfı 99. Hasırcılar Kültür Derneği 100. Hatunsuyu Eğitim Derneği 101. Hayrat İnsani Yardım Derneği 102. Hayrât Vakfı 103. Hilaliye Eğitim Vakfı 104. Horata Eğitim Ve Kültür Derneği 105. Huzur Vakfı 106. Isparta Kültür ve Eğitim Vakfı 107. Isparta Mekke Eğitim Vakfı 108. İdeal Eğitim Derneği 109. İDEV 110. İHH Antalya Şubesi 111. İHH Arama Kurtarma Dernegi 112. İhlasder 113. İKEV-Kültür Eğitim Çevre ve Sağlık Vakfı 114. İlim- Hizmet ve Yardımlaşma Vakfı 115. İlim Yayma Cemiyeti 116. İlim Yayma Cemiyeti Antalya Şubesi 117. İlim Yayma Cemiyeti-Malatya Şubesi 118. İMH 119. İMH - İnsan ve Medeniyet hareketi Antalya Şubesi 120. İMH Demre 121. İmkander 122. İnanç Hürriyeti Derneği 123. İnegöl Şura Vakfı 124. İnsan Onuru Eğitim Derneği 125. İsdav-İstanbul Stratejik Düşünce Ve Araştırmalar Vakfı 126. İskenderun Kültür ve Eğitim Vakfı 127. İslam Birliği Vakfı 128. İslam Dayanışma Cemiyeti 129. İslam Medeniyeti Vakfı 130. İslamköy H. Hüseyin Ergünal Kültür Eğitim Vakfı 131. İstanbul Düşünce Enstitüsü 132. İYAK -İnsani Yardım Arama Kurtarma Derneği 133. İyilik İnsan Hakları Derneği 134. İZEV-İzmir Eğitim ve Hizmet Vakfı 135. Kafkas Halkları Derneği 136. Kafkas İlim ve Eğitim Vakfı 137. Karabük Hizmet ve Eğitim Vakfı 138. KARDOSTDER -Kumluca Kardeşlik Ve Dostluk Derneği 139. Karesi Vakfı 140. Kastamonu Bedii Eğitim Kültür Vakfı 141. Kelkit Kültür Eğitim Vakfı 142. Kereb-i Gazi Kültür Eğitim Vakfı 143. Kıbrıs İlim Kültür ve Hizmet Vakfı 144. Kırıkhan Kültür Eğitim ve Sanat Vakfı 145. Kırıkkale Fatih Vakfı 146. Kırıkkale İlim Marifet Ahlak Vakfı 147. Kırşehir Aşıkpaşa İlim ve Kültür Vakfı 148. Kocaeli Kültür ve Eğitim Vakfı 149. Kuranı Anlama Platformu 150. Kurtuluş Kuranda Cemiyeti 151. Kutup Yıldızı 152. Kültür Araştırma Dayanışma Eğitim Vakfı 153. Kültür Memur-Sen Malatya Temsilciliği 154. Kütahya Anadolu İlim ve Araştırma Vakfı 155. Limander 156. Malatya Bağımlılıkla Sivil Mücadele Derneği 157. Malatya Dini ve Milli Hizmetler Vakfı 158. Malatya İHH İnsani Yardım Derneği 159. Malatya İlim ve İrfan Vakfı 160. Malatya İlim Yayma Cemiyeti, İnönü Üniversitesi Bilgef Öğrenci Topluluğu 161. Malatya Niyazi-i Mısri Kültür Vakfı 162. Malatya Öncü Spor Kulübü 163. Malatya Önder İmam Hatipliler Derneği 164. Malatya Sıla Bilgi Kültür Dayanışma Derneği 165. Malatya Toplum Gönülleri Birliği 166. MANAVGAT MANAD -Manavgat Aile Derneği 167. Manisa Saruhan Bey İlim Kültür ve Eğitim Vakfı 168. Mardin Hidayet İlim ve Kültür Vakfı 169. Mazlum-Der Malatya Şubesi 170. Mekteb Eğitim ve Kültür Derneği 171. Mersin İlim ve Kültür Vakfı 172. Merzifon Eğitim Kültür Vakfı 173. MESK-Memur Ve Emekli Sendikaları Konfederasyonu 174. METİD-Mezopotamya Engel Tanımayan İnsanlar Derneği 175. Milas Eğitim Vakfı 176. Milli Türk Talebe Birliği Malatya 177. MİM- Millii İrade Muhafızları 178. Misk-Der -Malatya İlim Sanat ve Kültür Derneği 179. Muğla Kültür Eğitim Vakfı 180. Muş Kültür Eğitim Çevre ve Sağlık Vakfı 181. Müftü Ahmet Hulusi Efendi Kültür ve Eğitim Sağlık Vakfı 182. NAKEV-Nazilli Kültür ve Eğitim Vakfı 183. Nevşehir İlim Kültür Vakfı 184. Niğde Eğitim Vakfı 185. Nizip İlim ve Hizmet Vakfı 186. Nur-u Osmaniye İlim Vakfı 187. Oltu Suffa Eğitim Vakfı 188. Önder Gerede İHL Derneği 189. Özbekler Birliği Derneği 190. Peygamber Sevdalıları Platformu 191. Rabia Eğitim Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği 192. Rize İsar Eğitim ve Kültür Vakfı 193. Ruba Vakfı 194. Rumeli Anadolu ve Balkanlar İlim ve Eğitim Vakfı 195. Sağlık-Sen Malatya Şubesi 196. Sakarya Kültür ve Eğitim Vakfı 197. SAKEV-Samsun Araştırma Kültür Eğitim Vakfı 198. SEBİLAY Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Alanya 199. SEDE-Seçtiklerini Denetle Derneği 200. Semerkand vakfı Malatya Şubesi 201. Sena Sosyal Yardımlaşma Derneği Alanya 202. Serder -Serik Eğitim Kültür Dernegi 203. Serhat Kültür Eğitim Vakfı 204. Serik İMH 205. Seyyid Burhaneddin İlim Vakfı 206. Seyyid Onbaşı Kültür Eğitim Vakfı 207. Siirt Eğitim ve Kültür Vakfı 208. Simav Fatih Vakfı 209. Sorgun Anadolu Kültür ve Eğitim Vakfı 210. Söke Eğitim ve Bilim Vakfı 211. Suffa Vakfı 212. Şanlıurfa Çölyak Eğitim Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği 213. Şanlıurfa Sivil Toplum Kuruluşları insani yardım Derneği 214. Şems İlim Araştırma Vakfı -Konya 215. Şura İlim ve Kültür Vakfı 216. Talha -Zübeyir Eğitim ve Kültür Vakfı 217. Tarsus Kültür ve Eğitim Vakfı 218. Taşem Der-Taştepe Ve Şehit Fevzi Mahalleleri Sosyal Kültür Eğitim Der. 219. Tatar Spor Kulubü 220. Tatarlar Birliği Derneği 221. Tatvan Kültür ve Eğitim Vakfı 222. TDV Darende Şubesi 223. Tecde Eğitim ve Kültür Derneği 224. TGTV-Türkiye Gönüllü Teşeküller Vakfı 225. TİMAV -Türkiye İmam Hatipliler Vakfı Malatya Şubesi 226. Tiyemder 227. Toç Bir-Sen Malatya Temsilciliği 228. Tokat İlim Sanat ve Araştırma Vakfı 229. TOKİ Evleri Eğitim Derneği 230. Topsöğüt Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği 231. Trabzon Eğitim ve Kültür Vakfı 232. TUKEV-Turhal Kültür Eğitim Vakfı 233. TÜGVA Malatya 234. Türkistan Birliği Derneği 235. Türkiye Aile Birliği 236. Türkiye Aile Meclisi 237. Türkiye İlahiyat ve Yüksek İslam Enstitüsü Derneği 238. Türkiye STK Birliği 239. UKED-Uşak Kültür Eğitim Derneği 240. Umran Vakfı 241. Ümit Vakfı-Sivas 242. Vahdet Vakfı Antalya Şubesi 243. Van İlim ve Kültür Vakfı 244. Veysel Karani Kültür İlim ve Eğitim Vakfı 245. Yalova Şura Vakfı 246. Yedi Hilal Adana 247. Yedi Hilal Derneği Malatya Temsilciliği 248. Yenilikçi Sürdürülebilir Kalkınma Derneği 249. Yeryüzü Vakfı Antalya 250. Yeşeren Umutlar Eğitim Derneği 251. Yeşilyurt Eğitim Kültür Derneği 252. Yetimce-Yetim Hakları Derneği 253. Yozgat Hizmet Vakfı 254. Yurtder 255. Zonguldak Karaelmas Eğ. ve Kül. Vakfı 256. Hizmet Vakfı 257. Reşha Vakfı 258. Elbirliği Vakfı 259. İlim ve Erdemliler Vakfı 260. İbrahimiye Kültür ve Eğitim Derneği |
