LİMAN VON SANDERS KİMDİR?

Liman Von Sanders 17 Temmuz 1855-22 Ağustos 1929: 1855’te Stolp/Pomeranyan’da bir büyük çiftlik sahibinin oğlu olarak doğan Otto Liman, 1874’te Berlin’de Friedrich-Wilhelm Lisesini bitirdikten sonra orduya katılır. Essen muhafız birliğinde görevlendirilir. 1878-1881’de Harp Akademisinde okur. Hafif süvari alayında, Genelkurmayda ve süvari tugayında görev yapar. 1904’te albay, 1908’de tuğgeneral, 1911’de tümgeneral olur ve Kassel’deki 22. Tümen Komutanlığı’na atanır. 

NASIL SOYLU OLDU?
16 Temmuz 1913’te II. Wilhelm’in tahta çıkışının 25. yıldönümünde soyluluk unvanına yükseltilir ve 1906’da ölen karısı Amalie von Sanders’e olan bağlılığından, kendisinin orta sınıfa mensup ismi olan Liman’ın yanına von Sanders soyluluk ismini koyar. 

LİMAN VON SANDERS NASIL 5. ORDU KOMUTANI OLDU?

Liv. Sanders, Balkan Savaşı bozgunundan sonra, Türk ordusunun içinde bulunduğu son derece kötü durumunun düzeltilmesi amacıyla, Sadrazam Mahmut Şevket Paşa’nın isteği üzerine Türkiye’ye gönderilen Alman Islah Heyeti’nin başkanı olarak 14 Aralık 1913’te İstanbul’a gelir. Anlaşmaya göre, heyet başkanı geniş yetkilere sahip olacak, heyet üyeleri bir üst rütbeye yükseltilecek, Liman Paşa’da korgeneral ve merkezi İstanbul’da bulunan 1. Kolordu Komutanı olacaktı. Ancak Rusya, İngiltere ve Fransa buna itiraz ederler. İmparatorluğun başkentinde oturan büyükelçilerin bir Alman’ın hâkimiyetinde bulunan bir şehirde görev yapmak zorunda kalacaklarını, bunun kabul edilemez olduğunu ileri sürerler. Osmanlı yönetimi baskılardan kurtulmak için Liman Paşa’ya Edirne’deki 2. Kolordu Komutanlığını önerir. Liman Paşa kabul etmez. Bir çıkış yolu olarak Almanya, rütbesini Alman tümgeneralliğinden korgeneralliğe yükseltir, bunun üzerine Osmanlı yönetimi de Mareşal yapmak zorunda kalır. Rütbesi artık kolordu komutanlığı yapmak için fazla büyüyen Liman Paşa, yeni rütbesi ile Osmanlı Orduları Genel Müfettişi olarak göreve başlar. Birinci Dünya Savaşı’nın patlaması üzerine ilan edilen seferberlik düzenlemesiyle oluşturulan, merkezi İstanbul’da bulunan 1. Ordu’nun başına getirilir. 18 Mart 1915 Çanakkale Boğazı deniz savaşı ve zaferinden sonra, İngiliz ve Fransızların Çanakkale’ye bir kara harekâtı düzenleyeceklerinin anlaşılması üzerine, Liman Paşa’nın ve diğer Almanların istekleri ile Çanakkale’de 5. Ordu kurulmasına karar verilir ve komutanlığına da Liman Paşa atanır. Bu komutanlığa hemen “Evet” diyen Liman Paşa, daha önce kendisine iki kez önerilmiş olan Kafkas cephesindeki 3. Ordu Komutanlığını kabul etmemişti. 26 Mart 1915’te yeni göreviyle Gelibolu’ya gelir.

LİMAN PAŞA'NIN SON GÖREVİ YILDIRIM ORDULAR GRUBU KOMUTANLIĞI

Liman Paşa 27 Şubat 1918’de Falkanhayn Paşa’nın yerine Sina-Filistin cephesindeki Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığına atanır.

30 Ekim 1918 günü Osmanlı Devleti mağlup bir devlet olarak Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalar. Aynı gün Sadrazam A. İzzet Paşa, Liman Paşa’ya komutayı Mustafa Kemal Paşa’ya teslim ederek İstanbul’a dönmesini ister. 31 Ekim günü devir teslim yapılır ve Liman Paşa İstanbul’a hareket eder. Alman Hükûmeti, Türkiye’de bulunan bütün Alman subay ve erlerinin dönüş işinin sorumluluğunu kendisine vermiş olduğundan, 1919 Ocak ayı sonuna kadar İstanbul’da kalır. 29 Ocak 1919’da bir grup Almanla birlikte, vapurla İstanbul’dan ayrılır. Vapur 3 Şubat’ta Malta Adası’na uğrar ve buradaki İngilizler, kendisinin savaş esiri olduğunu söyleyerek alıkoyarlar. Ada’da 6,5 ay kalır, bu arada anılarını yazmaya başlar. Ermeni olayları ile ilgili bir sorumluluğunun bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle, 21 Ağustos’ta serbest bırakılır ve Almanya’ya döner. Anıları “Türkiye’de 5 Yıl” adıyla 1920’de Almanya’da, 1921’de de Türkiye’de yayımlanır. 1929 yılında ölmüştür.

Otto Liman von Sanders, 22 Ağustos 1929 yılında Münih'te hayatını kaybetti.