Tazmin sanatı nedir?
Lügat anlamı bir şeyi bir şeyin içine koymak ve gizlemek olan tazmin, bir şairin diğer bir şairin şiirinden bir parçayı (bir mısra, beyit veya iki beyit)kendi şiirinin içinde zikretmesidir. Bu alınan ibarede değişiklik yapılmasına müsamaha ile bakılmaktadır. Tazminin iktibastan farkı; iktibasta alıntı yapılan din ayet ve hadis, tazminde ise şiir olmasıdır. Bunun benzeri bir fark da irad-ı mesel ile arasında vardır. İrad-ı meselde atasözü, deyim alıntılanır.
Tazmin edilen şiirin sahibi kolayca biliniyor olmalı, bilinmiyor ise şairin ismi belirtilmelidir. Yani tazmin edilen ibarenin(mısranın) bir başkasından alındığı açıkça belli olmalıdır. Türkçe şiir arasında, kendisine ait olmamak kaydıyla, Arapça veya Farsça yazılmış bir şiirden alıntı yapılarak da tazmin yapılabilir.
Tazmin sanatına örnekler:
Hırslar da boşuna
Paralar da kavgalar da boşuna.
Bir hastaya vardın ise
Bir yudum su verdin ise
Yûnus, Yunus
(Behçet Necatigil)
Şair burada Yunus'un "Bir hastaya vardın ise bir yudum su virdün ise / anda karşı gele Hak şarabın içmiş gibi" beytinin ilk misrasını şiirine dahil etmiştir. Yunus'un bu mısrası meşhur olmakla birlikte, bu mısranın kime ait olduğuna şairinin ismini söyleyerek işaret ediyor.
İçimize kapandıkça gül
Bir gül açılmaz yüzün tek
(Behçet Necatigil)
Şair, Fuzuli'nin meşhur Su Kasidesi'ndeki "Suya versin bağban gülzârı met çekmesin / Bir gül açılmaz yüzün tek virse bin gülzâra su" beytinin ikinci mısrasının bir kısmını şiirine almıştır.
