Güneydoğu Asya'daki Borneo Adası'nda bulunan ve küçük bir ülke olan Brunei İslami Monarşi ile yönetilmektedir. Ülkede birçok büyük ve ünlü camii bulunmaktadır.
Brunei'nin Genel Özellikleri:
Brunei, Güneydoğu Asya'daki Borneo adasında yer alan sultanlıktır. Kelime anlamı olarak 'barışın ülkesi' anlamına gelmektedir.
Ülkenin tek komşusu Malezya'dır. Başkenti Bandar Seri Begavan'dır. İslami monarşi ile yönetilen ülkenin resmî dili Malaycadır.
Ülkenin gelir kaynaklarının başında doğal gaz ve petrol vardır. Ülke ekonomisi Sultan'ın ve petrol şirketi Shell'in elindedir.
Katar'dan sonra GSMH ölçütüne göre dünyanın en zengin ikinci ülkesi olarak kabul edilmektedir.
Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah dünyanın en zengin isimleri arasında yer alır.
Brunei'nin tarihi özellikleri:
1565 yılında Filipinler'e kadar ulaşan İspanyol sömürgeciler Müslümanların elindeki bazı yerleri işgal ettiler. 17. yüzyılın başlarından itibaren Hollandalılar da Brunei'yi güneybatıdan sıkıştırmaya başladılar. Bu sırada Hollandalı sömürgeciler Borneo'nun güneyinde koloniler kurmaya başlamışlardı.
Hollandalılar zaman içinde Doğu Hint adalarını tamamıyla hâkimiyetlerine aldılar. Hollandalıların arkasından İngiliz sömürgeciler de bölgeye yerleştiler ve İngiliz Doğu Hindistan Şirketi Brunei'yle yakından ilgilenmeye başladı. Bölgede İngilizlerin güçlerini artırması Hollandalıların zayıflamalarına yol açtı.
İngilizler 1841'de kuzeydeki Labuan adasını ele geçirdiler. Aynı yıl Brunei Sultanına karşı başlatılan bir ayaklanmaya müdahale ederek bu ayaklanmayı bastıran İngilizler karşılığında James Brooke adlı bir üst düzey İngiliz subayını Sarawak valiliğine tayin ettirdiler. Bunun arkasından İngilizler bölgedeki hâkimiyet alanlarını genişleterek Brunei sınırlarını sürekli daralttılar.
1847'de Brunei Sultanının sarayındaki bütün İngiliz danışmanları öldürmesi İngilizlerin saldırılarını daha da şiddetlendirmelerine vesile oldu. 1888'de Brunei tamamen İngiliz himayesine girdi. 1906'da da İngilizlerin bölgedeki valisi Brunei üzerinde her türlü yetkiye sahip oldu. İngilizlerin bu yönetimleri 1941'e kadar devam etti.
1941'de Brunei Japonya tarafından işgal edildi ve Japon işgali 1945'e kadar sürdü. 1945'te Avustralyalı birliklerce geri alınarak yeniden Sarawak'taki İngiliz valisine bağlandı. 1956'da Brunei Halk Partisi kuruldu. 1959'da İngiliz himaye sisteminde bazı değişiklikler yapıldı. 1961'de Brunei Birlik Partisi kuruldu. Bu siyasi oluşumlar İngiliz sömürgecileri bazı anayasal değişikliklere ve bazı şeyleri kabullenmeye zorladı.
1962'de üyelerinden bazıları seçimle belirlenen ve sınırlı yetkilere sahip bir yasama meclisi oluşturuldu. 8 Aralık 1962'de Brunei Halk Partisi taraftarları İngiliz himayesindeki Sultan III. Ömer Ali Seyfeddin'e karşı bir ayaklanma başlattılar.
Ancak bu ayaklanma İngiliz kuvvetlerince bastırıldı ve Halk Partisi de kapatıldı. 1965'te yeni bir yasama meclisi oluşturulması için seçimler yapıldı. Seçimlerde yasama meclisinin 21 üyesinin sadece 10 üyesi halk tarafından belirlendi, diğer 11 üyesi sultan tarafından tayin edildi. Göstermelik olduğu anlaşılan bu seçimler halkı tatmin etmedi. Sultan III. Ömer, 1967'de tahtı oğlu Muda Hasanal Bolkiah'a bıraktı.
Muda Hasanal Bolkiah, 1979'da İngilizlerle, 1983 sonunda İngiliz himayesinin kalkması üzere anlaşma yaptı. Bu anlaşma gereğince Brunei, 1 Ocak 1984'te bağımsızlığını ilan etti.
Muda Hasanal Bolkiah, İngilizlerle iyi geçinen biridir. Hatta Malezya veya Endonezya'nın ülkesini egemenliği altına alabileceği korktuğundan dolayı İngiliz himayesinin kalkmasını pek istemiyordu. İngiliz himayesinin kalkmasını ancak söz konusu iki devletin Brunei'yi kendi topraklarına dahil etmeyecekleri üzere garanti vermelerinden sonra kabul etti.
Brunei, bağımsızlığından buyana Sultan Muda Hasanal Bolkiah tarafından yönetilmektedir.
Brunei'nin coğrafi özellikleri ve iklimi:
Brunei Güneydoğu Asya'da yer alan Borneo adasında konumlanmıştır.
Ülkenin toplam yüzölçümü 5.765 km2 olup birbirleriyle kara bağlantısı olmayan 2 adet parçadan oluşur.
Nüfusun büyük kısmı batıdaki parçada yaşamaktadır. Güney Çin Denizi'ne 161 km kıyısı bulunan ülkenin tek kara komşusu 381 km'lik sınırı ile Malezya'dır. Brunei yaklaşık 500 km2 karasal suya sahiptir.
Ülke tropikal iklim kuşağında yer aldığından, iklimi sıcak ve nemlidir. Ancak, gece gündüz sıcaklık farkları büyüktür. Denizden eser rüzgârlar, ısı ve nem oranını düşürür. Günlük ortalama sıcaklık 24-30 derece arasındadır.
Yağışlar yüksek ve yılın her döneminde dengeli dağılım gösterir. Yıllık ortalama yağış tutarı 3.275 milimetredir. Bu oran, kıyılarda 5 bin milimetre, iç kesimlerde ise 2,500 milimetredir.
Brunei'nin ekonomik özellikleri:
Dünyanın en zengin ülkelerinden biri olmasına karşın, az gelişmiş ülke konumunda olan Brunei’nin, zenginliği yalnız petrol ve doğalgaza dayanır. Ülke tüketiminin yüzde 25′ ini karşılayan tarımsal üretimin önemi, giderek azalmakta olup pirinç, tatlı patates, manyok, muz, ananas ve tropik meyveler başlıca tarım ürünleridir.
Buna karşın, karides üretimi ve sığır besiciliği giderek önem kazanmaktadır. Petrol endüstrisinin ağırlıkta olduğu petro-kimya, doğal gaz sıvılaştırma tesisleri ve gübre üretiminin yanı sıra, kereste, kâğıt ve cam temel endüstri etkinlikleridir.
İhracatın yüzde 9’u aşkın bölümünü ham petrol ve doğal gaz oluşturur (geri kalanı kauçuk, kereste, deri, biber). Her çeşit besin ürünleri, makine, ulaşım araçları ve öteki işlenmiş malların ithalatı yapılır.
En büyük dış pazarı oluşturan Japonya’ya petrolün yüzde 46’sı, doğal gazın yüzde 97’si satılır. Malaysiya, Singapur, Tayvan, ABD, Büyük Britanya, Avustralya, Çin Halk Cumhuriyeti, diğer başlıca ticaret ortaklarıdır.
Brunei'nin demografik yapısı:
Ülke nüfusunun %65,7'si Malay, %10,3'ü Çinli, %3,4'ü yerli halk, %20,6'sı ise diğer küçük etnik gruplara mensuptur.
Brunei, Tutong, Belait, Dusun, Murut, Kedayan ve Bisaya adlı yerli grupları kapsamakta olup Bumiputera olarak adlandırılan bu gruplara devlet tarafından özel ayrıcalıklar tanınmaktadır. Ülkede yabancı göçmen sayısı fazladır.
Resmî din olan İslam, özellikle de Sünni Şafii İslam %80'i aşkın inanan oranıyla ülkedeki baskın dindir. Budizm ve Hristiyanlık her biri için yaklaşık %7 olmak üzere ülkedeki diğer büyük dinlerdir. Yerli dinler gibi diğer dinlere inananlar veya dinsiz kişiler toplumun %5'ini oluşturmaktadır.
Brunei'de gezilecek yerler:
Görkemli İslam mimarisine ve yemyeşil bir coğrafyaya sahip olan Brunei geleneksel kültür ile kent yaşamını güzel bir biçimde birleştiriyor.
Royal Regalia
Royal Reglia Müzesi Sultan’ın tüm kraliyet rütbelerini ve mevcut hükümdarın saltanatının Gümüş ve Altın Jübile kutlamalarını anma sergilerini içeriyor. 1992’deki Gümüş Jübile kutlamaları sırasında Sultan şehrin sokaklarında buradaki altın araba ile dolaştırılmış.
Sultan Ömer Ali Seyfeddin Camii
Yapımı 1954-1958 yılları arasında tamamlanan Omar Ali Saifuddien Camii, Brunei’nin 28. sultanı (şu anki Sultan Hassanal Bolkiah’ın babası) adına yapılmış. Caminin tüm çevresi yapay bir göl ile çevrili. Bu göl yapı için yansıtıcı bir efekt yaratıyor. Yerler ve duvarlar İtalya’nın en iyi mermerleri kullanılarak yapılmış. Avizeler İngiltere’den, halılar Suudi Arabistan ve Belçika’dan getirtilmiş. 3.5 milyon mozaik parçasından oluşan ana kubbesi insanları hayretler içerisinde bırakıyor.
Taman Mahkota Jubli Emas
Nehir kenarındaki 12 hektarlık Taman Mahkota Jubli Emas gün batımında yürüyüş yapmak, bahçelerde gezinmek, Omar Ali Ali Aliududenen Camii ve Kampong Ayer’i ziyaret etmek için bir park olarak yapılmış.
Gadong Night Market
Her gün 16.00’dan gece geç saatlere kadar açık olan gece pazarında lokal yiyecekler satılıyor. Bruneililer ile konuşma ve yerel tatlar deneme imkanı bulmak için turistler bu pazara akın ediyor.
Brunei River Cruise & Proboscis Monkeys
Brunei Nehri boyunca mangrov ormanının içinde ilerleyerek probiscis maymunlarını görebilirsiniz. Uzun burunlu maymunlar olarak bilinen bu komik canlılar Borneo Adası’nın endemikleri. Dünyada sadece burada yaşıyorlar.
Brunei'nin bayrağı:
