Genellikle yetişkinliğin ilk dönemlerinde başlayan, aşırı duygusallık ve dikkat çekmek, çevresi tarafından onay arama ihtiyacının yüksekliği ile kendini belli eden kişilik bozukluğu olarak tamamlanır.Bu kişiler iletişim kurmakta zorlanırlar ve sürekli ilgi odağı olmak isterler. Değersizlik ve reddedilme duygusunu yoğun bir şekilde yaşarlar.
SEBEPLERİ:
Bu bozukluğun sebebi bilinmemektedir fakat bir yakınının ani kaybı, aile içinde sürekli kaygı doğuran bir hastalık bulunması, ebeveynlerin boşanması ve genetik sebeplerin etkili olabileceği düşünülmektedir.
Histrionik kişilik bozukluğu erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülmektedir.
EN BELİRGİN ÖZELİKLERİ:
Histrionik kişiler yüksek enerjili, duygularını aşırı ifade eden ve detaydan yoksun konuşma tarzları olan kişilerdir. Bir işe büyük bir çoşku ve heves ile başlasalar da çabuk sıkılırlar. Dış görünüşlerine büyük önem verirler. Baştan çıkarıcı görünümleri vardır. Etkileyici görünebilmek için hem çok zaman hem de büyük paralar harcayabilirler. Baştan çıkarıcılık görünümlerinin yanı sıra davranışlarında da kendini göstermektedir. Baştan çıkarıcı davranışlar Histrioniklerin istedikleri ilgiyi elde etmeye yarayan bir tür manipülatif davranıştır.
İlgi odağı olabilmek için Histrionikler baştan çıkarıcı, çekici, ayartıcı, tahrik edici davranışlar sergileyebilirler. Bu açılardan dış görünümleri cinselliğe düşkün intibası bırakır. Gerçekte cinsellikle ilgili dünyaları fakir ve sorunludur.
HİSTERİK KİŞİLİK BOZUKLUGU NASIL ANLAŞILIR?
▪Aşırı ilgi görme, dikkatleri üzerine çekme isteği.
▪Olayları olduğundan daha abartılı bir şekilde yaşayan ve dramatize etme.
▪Teşhirci davranış.
▪ Eleştiri veya onaylanmamaya karşı aşırı duygusallık.
▪Kişiliğinden gurur duyma, değişime karşı isteksizlik ve herhangi bir değişimi tehdit olarak algılama,
▪ Uygunsuz şekilde kışkırtıcı davranış veya görünüm sergilemek.
▪İlgi merkezi olma ihtiyacı.
▪Ani kararlar almak.
Histrionik kişiler ilgi odağı olmaları gerektiği ya da başkalarının takdirini kazanmaları gerektiğine ilişkin inanca sahiptir. Bu yüzden ilgi çekmeye yönelik davranışlar sergilerler. Bu kimseler yakınlık kurmaya yönelik yoğun çaba içerisinde olsalar da insan ilişkileri genelikle yüzeyseldir. Kimlik duyguları zayıftır ve bulundukları ortama uyum sağlamak için ortamın beklentilerine uygun hareket ederler.
HİSTRİONİK KİŞİLİK TIPLERI:
1-Dramatik Histrionik:
İçinde bulundukları topluluğun norm ve beklentilerine göre davranmakta ve dış görünüşlerine büyük önem vermektedir. Kadınlarda kıyafet ve aksesuar düşkünlüğü erkeklerde ise fiziksel gücü ön plana çıkarması bakımından vücut geliştirmeye düşkünlük olarak görülebilir.
2-Çocuksu Histrionik:
Ses tonu ve bakışları çocuksudur. Başkalarına yoğun bir bağımlılık duygusu hissetmekte ve bu yüzden çevresinde insanları tutabilmek için cinselliği kullanmaktadır. Sevilmediğinden ve kendisine adil davranılmadığından yakınır.
3-Hareketli-Heyecanlı Histrionik:
Yüksek enerjilidir ve etrafa neşe saçmaktadır. Düşünceleri oldukça yüzeysel, davranışları ise dürtüseldir. Davranışlarının ileride ne gibi sonuçlar doğuracağını hesaba katmadan hareket etmektedir. Canlı ve neşeli olmaları bazı ara işlerde avantaj sağlasa da dürtüsellikleri başladıkları bir işi bitirebilme konusunda büyük bir handikap oluşturmaktadır.
4-Ara bulucu Histrionik:
Uzlaşmacı davranışlar ve iyi niyet karakteristik özelliklerine sahiptir. Başkalarıyla iyi geçinebilmek adına kendi isteklerinden kolayca vazgeçebilmektedir. Uyumlu davranışlarla başkalarından takdir kazanır ve bu sayede sevilmeme ve yetersizlik hissinin önüne geçmiş olur.
5-Değişken Histrionik:
Duyguları çabuk değişir, depresiftir, eleştiriye tahammüllü düşüktür ve çabuk öfkelenir. İlgiden yoksun kalmaya tahammül edemezler. İlgi elde edebilmek için sağlıkla ilgili yakınmaları olabilmektedir.
6-Pragmatist Histrionik:
İnsanlarla çabuk yakınlık kurabilirler. Kurdukları yakınlıklarla görev ve sorumluluklardan kurtulmayı amaçlarlar. Psikopati düzeyi yüksek olanlar yakınlık kurdukları kişilerin zayıf noktalarını araştırmaktadır. İyi niyetli ve yardımsever gibi görünseler de yapmacık ve manipülatiftirler.
HİSTRİONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU TEDAVİSİNDE:
Psikoterapide psikanalitik-psikodinamik yöntemler veya Bilişsel terapi oldukça fayda göstermektedir. Grup terapileri de faydalıdır. Ek psikiyatrik bozukluklarda ilaç kullanımı gerekebilmektedir.
